Βοηθώντας τα παιδιά να διαχειριστούν το στρες τους

Καθώς τα παιδιά φτάνουν στη σχολική τους ηλικία, μπορεί να βιώσουν πίεση από διάφορες πηγές. Αυτή μπορεί να προέρχεται από τα ίδια τα παιδιά, καθώς και από γονείς, δασκάλους, συνομηλίκους και την ευρύτερη κοινωνία.

Αυτή η πίεση μπορεί να πάρει πολλές μορφές, στις οποίες τα παιδιά πρέπει να ανταποκριθούν και να προσαρμοστούν. Είτε πρόκειται για γεγονότα που διαρκούν, γίνονται θύματα bullying, είτε απλώς επειδή ξέχασαν να κάνουν την εργασία του σχολείου, αυτές οι απαιτήσεις ή τα άγχη είναι μέρος της καθημερινής ζωής των παιδιών.

Τα παιδιά θα πρέπει να μάθουν να εξασκούν τα συναισθήματα αυτά όταν βρίσκονται σε μικρή ηλικία. Θα πρέπει να μάθουν μέσα από αυτά τα άγχη, να αναπτύξουν ανθεκτικότητα και τα εφοδιαστούν με όλα εκείνα τα εργαλεία που θα χρειαστούν για να είναι ανεξάρτητοι ως ενήλικες και να χειρίζονται μελλοντικές προκλήσεις.

^{Photo by Allen Taylor on Unsplash}

Διαχειρίζοντας το στρες στην καθημερινότητα

Τα παιδιά βλέπουν θετικά ορισμένα γεγονότα και μπορούν να προσαρμοστούν σε αυτά με σχετική ευκολία. Άλλα γεγονότα μπορεί να τους φαίνονται σαν απειλές για τη δική τους ή την καθημερινή ρουτίνα της οικογένειας. Αυτά τα άγχοι μπορεί να είναι πιο ενοχλητικά.​ Το μεγαλύτερο άγχος που αντιμετωπίζουν τα παιδιά είναι κάπου στη μέση: ούτε ευπρόσδεκτο ούτε σοβαρά επιβλαβές, αλλά μάλλον μέρος της εκπλήρωσης των καθηκόντων της παιδικής ηλικίας και της εκμάθησης για τον εαυτό τους.

Τα παιδιά μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσουν έναν νταή στην παιδική χαρά, μια μετακόμιση σε μια νέα γειτονιά, τη σοβαρή ασθένεια ενός γονιού ή την απογοήτευση από μια κακή αθλητική απόδοση. Μπορεί να αισθάνονται μια συνεχή πίεση όταν πρέπει να ντυθούν με τον «σωστό» τρόπο ή όταν πρέπει να επιτύχουν τους υψηλούς βαθμούς στο σχολείο για να περάσουν στο Πανεπιστήμιο. Τα παιδιά μπορεί επίσης να ανησυχούν για το αν θα κάνουν φίλους, για το αν θα χάσουν φίλους, αντιμετωπίζουν την πίεση των συνομηλίκων τους ή προσπαθούν να ξεπεράσουν έναν σωματικό τραυματισμό ή αναπηρία.

Τα παιδιά είναι ευαίσθητα όχι μόνο στις αλλαγές γύρω τους, αλλά και στα συναισθήματα και τις αντιδράσεις των γονιών τους. Αυτό ισχύει ακόμα κι αν αυτά τα συναισθήματα δεν μεταδίδονται απευθείας με λόγια. Εάν ένας γονέας χάσει τη δουλειά του, τα παιδιά θα πρέπει να προσαρμοστούν στην οικονομική κρίση της οικογένειάς τους. Θα πρέπει να αντιμετωπίζουν όχι μόνο τις προφανείς οικογενειακές δημοσιονομικές αλλαγές αλλά και τις αλλαγές στη συναισθηματική κατάσταση των γονιών τους.

^{Photo by CDC on Unsplash}

Το καλό και το κακό στρες

Δεν είναι όλα τα άγχη κακά. Η μέτρια πίεση από έναν δάσκαλο ή έναν προπονητή, για παράδειγμα, μπορεί να παρακινήσει ένα παιδί να διατηρήσει τους βαθμούς του ψηλά στο σχολείο ή να συμμετάσχει πληρέστερα σε αθλητικές δραστηριότητες. Η επιτυχής διαχείριση αγχωτικών καταστάσεων ή γεγονότων ενισχύει την ικανότητα του παιδιού να ανταπεξέλθει στο μέλλον.

Τα παιδιά είναι οι μελλοντικοί ενήλικες και μέσα από αυτές τις εμπειρίες, αναπτύσσουν ανθεκτικότητα και μαθαίνουν πώς να αντιμετωπίζουν τα αναπόφευκτα “χτυπήματα” και εμπόδια της ζωής. Ωστόσο, όταν το στρες είναι συνεχές ή ιδιαίτερα έντονο, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τόσο την ψυχή όσο και το σώμα του.

Σημαντικά γεγονότα, ειδικά εκείνα που αλλάζουν για πάντα την οικογένεια ενός παιδιού, όπως ο θάνατος ενός γονέα, μπορεί να έχουν μόνιμες επιπτώσεις στην ψυχολογική υγεία και ευημερία τους. Μικρά καθημερινά άγχη μπορεί επίσης να έχουν συνέπειες.

Τα ξαφνικά αγχωτικά γεγονότα θα επιταχύνουν την αναπνοή και τον καρδιακό παλμό του παιδιού σας, θα προκαλέσουν συσπάσεις στα αιμοφόρα αγγεία, θα αυξήσουν την αρτηριακή πίεση και την ένταση των μυών και ίσως προκαλέσουν στομαχικές διαταραχές και πονοκεφάλους. Καθώς το άγχος επιμένει, μπορεί να κάνει ένα παιδί πιο επιρρεπές σε ασθένειες. Μεταξύ άλλων μπορεί να εμφανίσει κόπωση, απώλεια ύπνου, εφιάλτες, τρίξιμο δοντιών, κακή όρεξη, εκρήξεις θυμού ή κατάθλιψη. Τα παιδιά μπορεί να γίνουν ευερέθιστα ακόμη και να επηρεαστούν οι σχολικοί τους βαθμοί. Η συμπεριφορά τους και η προθυμία τους για συνεργασία μπορεί να αλλάξει.

^{Photo by Annie Spratt on Unsplash}

Πώς το στρες μπορεί να επηρεάσει τα παιδιά

Η ηλικία και η ανάπτυξη ενός παιδιού θα βοηθήσουν στον προσδιορισμό του πόσο αγχωτική μπορεί να είναι μια δεδομένη κατάσταση. Η αλλαγή δασκάλων στα μέσα του έτους μπορεί να είναι ένα σημαντικό γεγονός για ένα παιδί στην πρώτη τάξη και απλώς μια ενόχληση για ένα μαθητή της έκτης δημοτικού. Το πώς ένα παιδί αντιλαμβάνεται και ανταποκρίνεται στο άγχος εξαρτάται εν μέρει από την ανάπτυξη, από την εμπειρία και εν μέρει από την ατομική ιδιοσυγκρασία του παιδιού.

Πώς τα διαφορετικά παιδιά αντιμετωπίζουν το άγχος

Η ιδιοσυγκρασία των παιδιών ποικίλλει, όπως και η ικανότητά τους να αντιμετωπίζουν το άγχος και τις καθημερινές ταλαιπωρίες. Μερικά παιδιά είναι από τη φύση τους χαλαρά και προσαρμόζονται εύκολα σε γεγονότα και νέες καταστάσεις. Άλλα απορρίπτονται από τις αλλαγές στη ζωή τους.

Όλα τα παιδιά βελτιώνονται στην ικανότητά τους να χειρίζονται το άγχος εάν:

• προηγουμένως κατάφεραν να διαχειριστούν τις προκλήσεις και νιώθουν ικανά να το κάνουν
• έχουν ισχυρή αίσθηση αυτοεκτίμησης
• έχουν συναισθηματική υποστήριξη από την οικογένεια και τους φίλους

Τα παιδιά που έχουν ξεκάθαρη αίσθηση της προσωπικής τους ικανότητας και που νιώθουν ότι τα αγαπούν και τα υποστηρίζουν, γενικά τα πάνε καλά.

Να θυμάστε: Να μιλάτε πάντα με τον παιδίατρό σας για να βοηθήσετε το παιδί σας να διαχειριστεί το στρες.

^{πηγή: healthychildren.org}