Γιατί αναστενάζουμε; (Και γιατί είναι πολύ πιο απαραίτητο απ’ όσο νομίζουμε)

Είτε είναι από εκνευρισμό είτε από ανακούφιση ή από βαρεμάρα, οι αναστεναγμοί αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας, πολύ περισσότερο απ’ όσο φανταζόμαστε.

Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2016 στο περιοδικό Nature, αναστενάζουμε κατά μέσο όρο κάθε πέντε λεπτά. Δηλαδή, περίπου 12 φορές την ώρα.

Στην πραγματικότητα, η μεγάλη πλειονότητα των αναστεναγμών μας γίνεται χωρίς καν να το καταλαβαίνουμε.

Αν έπρεπε να ορίσουμε τι είναι ένας αναστεναγμός, θα λέγαμε ότι πρόκειται για μια βαθιά και ακούσια αναπνοή, που ξεκινά σαν μια φυσιολογική εισπνοή και ακολουθείται από μια δεύτερη εισπνοή, πριν καταλήξει σε μια έντονη και παρατεταμένη εκπνοή.

Γιατί ο εγκέφαλός μας προκαλεί τακτικά αυτή την υπερ-αναπνοή; Η απάντηση είναι απλή: με κάθε αναπνοή εισπνέουμε οξυγόνο, το οποίο κυκλοφορεί στους πνεύμονες μέχρι τις κυψελίδες, μικροσκοπικούς σάκους στο τέλος των βρογχιόλιων, υπεύθυνους για τις ανταλλαγές αερίων με το αίμα.

Το πρόβλημα; Με την πάροδο του χρόνου και με την κανονική αναπνοή, κάποιες από αυτές τις κυψελίδες μπορεί να καταρρεύσουν. Αυτή η μικρή «κοιλιά» στην απόδοση έχει συνέπειες. Αν αυτές οι κυψελίδες μείνουν κλειστές, η πνευμονική ικανότητα μειώνεται, οι ανταλλαγές αερίων διαταράσσονται και κινδυνεύουμε από ανεπαρκή οξυγόνωση.

Κάπου εκεί έρχεται ο αναστεναγμός. Αυτό το ακούσιο αντανακλαστικό ανοίγει ξανά τις πιεσμένες κυψελίδες, επαναφέροντας την πίεση που χρειάζονται για να λειτουργήσουν σωστά.

Καλοκουρδισμένο κύκλωμα

Επιστήμονες από τα πανεπιστήμια UCLA και Στάνφορντ αναφέρουν πως υπάρχει στον εγκέφαλό μας ένα ολόκληρο κύκλωμα νευρώνων αφιερωμένο σε αυτήν τη διαδικασία.

Όταν αναστενάζετε, είναι επίσης επειδή είστε εκνευρισμένοι, κουρασμένοι ή ανακουφισμένοι.

Πειράματα σε ποντίκια έδειξαν την ύπαρξη δύο νευρωνικών ομάδων: η πρώτη παράγει νευροπεπτίδια (χημικά μηνύματα), η δεύτερη έχει τους αντίστοιχους υποδοχείς. Ένα είδος αναπνευστικού κέντρου ελέγχου, ικανού να εντοπίσει κακή οξυγόνωση ή συναισθηματική αναστάτωση.

Και πώς ξέρουμε σίγουρα ότι αυτό είναι το σωστό κύκλωμα; Απλώς, το «έσβησαν» – και τα ποντίκια σταμάτησαν να αναστενάζουν, χωρίς όμως να επηρεαστεί ο γενικός ρυθμός της αναπνοής τους.

Μέσο έκφρασης

Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν ακόμη αν οι συναισθηματικοί αναστεναγμοί ελέγχονται από τον ίδιο μηχανισμό με τους φυσιολογικούς.

Σύμφωνα με τις πρώτες υποθέσεις, αυτό το είδος αναστεναγμού λειτουργεί σαν κουμπί «επανεκκίνησης» του νευρικού μας συστήματος. Σηματοδοτεί μια εσωτερική ανισορροπία, κάνει ένα διάλειμμα για να επαναφέρει την ισορροπία, καταπραΰνοντας το άγχος και απελευθερώνοντας την ένταση.