Η διασχιστική διαταραχή της ταυτότητας στη μεγάλη οθόνη

Οι ταινίες του Χόλιγουντ δεν φημίζονται για τις ρεαλιστικές αποδόσεις των ψυχικών νοσημάτων ούτε της ζωής γενικότερα και το Split έχει δεχτεί ήδη αρνητικές κριτικές για τον λόγο αυτόν.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του CNN, πριν από μερικές μέρες η Αμερικανίδα ψυχίατρος Γκάρετ Μαρί Ντέκελ έλαβε email από ασθενή της που πάσχει από διασχιστική διαταραχή της ταυτότητας, το οποίο ανέφερε: «Βγήκε μια καινούρια ταινία για έναν άνθρωπο που έχει ΔΔΤ. Είναι μια ταινία τρόμου/θρίλερ. Εγώ σε τρομάζω ποτέ;»

Στην ταινία Split, ο Τζέιμς Μακαβόι υποδύεται έναν άνδρα με 24 προσωπικότητες, ο οποίος απαγάγει και βασανίζει νεαρά κορίτσια. Αν και η ταινία γνωρίζει ήδη τεράστια επιτυχία στις ΗΠΑ και ο ίδιος ο Μακαβόι έχει αποσπάσει θετικά σχόλια για την ερμηνεία του από τους κριτικούς, οι ειδικοί εμφανίζονται απογοητευμένοι από τον τρόπο που αποτυπώνεται η ψυχική διαταραχή. Η ταινία θεωρείται ότι στιγματίζει τη διαταραχή και μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στα άτομα που πάσχουν από αυτήν. «Μπορεί να ταράξει ή ακόμη και να επιδεινώσει την κατάσταση χιλιάδων ανθρώπων που ήδη υποφέρουν» δήλωσε η Ντέκελ, ειδικός στη ΔΔΤ που εργάζεται στην Ιατρική Σχολή Άικαν του Νοσοκομείου Μάουντ Σάιναϊ, όταν είδε την ταινία.

Μιλώντας για τα αίτια της διαταραχής, η Ντέκελ εξηγεί πως σε περιπτώσεις χρόνιας κακοποίησης είναι πιθανό να γίνει ένα είδος «επαναρύθμισης» του μυαλού ώστε το άτομο να μπορέσει μέσω ενός άλλου, ίσως πιο ανθεκτικού, «εαυτού» να διαχειριστεί καλύτερα μια τραυματική ή στρεσογόνο εμπειρία ή δημιουργεί τις εναλλακτικές προσωπικότητες για να ξεφύγει από την πραγματικότητα.

Για τα άτομα που έχουν διαγνωστεί με ΔΔΤ, στόχος της θεραπείας δεν είναι να εξαφανιστούν οι άλλοι «εαυτοί» αλλά να μάθει ο πάσχων πώς να τους κάνει να συνεργάζονται ώστε να είναι λειτουργικός στην καθημερινότητά του.

Όπως αναφέρει η Ντέκελ, περίπου 1% του πληθυσμού των ΗΠΑ πάσχει από ΔΔΤ και οι πάσχοντες είναι σπανίως βίαιοι. Πιο πιθανό, αναφέρει, είναι να βλάψουν τον ίδιο τους τον εαυτό παρά τους άλλους.

Η αδυναμία της ταινίας εντοπίζεται στην υπερβολική επικέντρωση στις πιο ακραίες πτυχές της διαταραχής. Δεδομένου ότι πρόκειται για μια σχετικά άγνωστη στο ευρύ κοινό διαταραχή, είναι πιθανό να καταλάβει κάποιος που βλέπει την ταινία ότι αυτή είναι η πραγματικότητα ενός ανθρώπου με ΔΔΤ. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να αποδειχθεί καταστροφικό, αφού θα καλλιεργούσε τον φόβο απέναντι στους πάσχοντες. Κυρίως όμως θα έκανε κακό σε νέους ανθρώπους που εκδηλώνουν συμπτώματα της διαταραχής, καθώς θα μπορούσε να τους ωθήσει στην απομόνωση και να τους αποτρέψει από την αναζήτηση βοήθειας.

Ταινίες που επίσης έχουν ως κεντρικό θέμα τους τη διασχιστική διαταραχή της ταυτότητας είναι η Ταυτότητα του 2003 με πρωταγωνιστή τον Τζον Κιούζακ, η οποία επίσης δίνει έμφαση στη βίαιη και επικίνδυνη πλευρά της διαταραχής, ενώ η ταινία Frankie & Alice: Διχασμένη του 2010 με τη Χάλι Μπέρι εστιάζει περισσότερο στην προσπάθεια της πρωταγωνίστριας να κατανοήσει τον εαυτό της –ή καλύτερα τους εαυτούς της. Πιο ακριβής θεωρείται η παρουσίαση της ΔΔΤ μέσα από την τηλεοπτική μίνι σειρά Sybil του 1976.

Δείτε κι αυτό:

Η γυναίκα με τις 8 προσωπικότητες

Οι ψυχικές διαταραχές μέσα από συγκλονιστικά σκίτσα