Ινομυώματα: Πώς επηρεάζουν τη ζωή της γυναίκας και πότε χρειάζονται θεραπεία;

Η κατανόηση της φύσης των ινομυωμάτων και της πιθανής επίδρασής τους στην υγεία είναι απαραίτητη για τις γυναίκες που έχουν διαγνωστεί ή έχουν την υποψία πως έχουν εμφανίσει κάποιο ινομύωμα. Ο Δρ. Παναγιώτης Σκλαβούνος, Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Εξειδικευμένος Γυναικολόγος Ογκολόγος και Διευθυντής της Β’ Κλινικής Γυναικολογικής Ογκολογίας του νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ, μας ενημερώνει για τα συμπτώματα που προκαλούν τα ινομυώματα, καθώς και για τις μακροπρόθεσμες πιθανές συνέπειές τους για τον οργανισμό, σε περίπτωση που μείνουν χωρίς θεραπεία.

Πώς μπορεί μια γυναίκα να γνωρίζει αν έχει ινομυώματα; Υπάρχουν συγκεκριμένα συμπτώματα και εξετάσεις που θα βοηθήσουν στη διάγνωσή τους και θα επιβεβαιώσουν την ύπαρξή τους;

Τα ινομυώματα ανήκουν στις συχνότερες καλοήθεις παθήσεις του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος κι εντοπίζονται μέχρι και στο 40% των λευκών και στο 80% των έγχρωμων γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Ωστόσο, οι γυναίκες ηλικίας μεταξύ 35 και 45 ετών είναι εκείνες που εμφανίζουν συχνότερα ινομυώματα.

Μία στις τέσσερις γυναίκες που έχουν ινομυώματα δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα, ενώ μάλιστα δεν είναι σπάνιο οι γυναίκες αυτές να μαθαίνουν ότι έχουν ινομυώματα τυχαία, στο πλαίσιο μιας τυπικής γυναικολογικής εξέτασης, χωρίς προηγουμένως να αναφέρουν κάποια ενόχληση. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, όμως, και ειδικότερα τα μεγαλύτερα σε μέγεθος ινομυώματα προκαλούν συγκεκριμένα συμπτώματα, τα πιο συνήθη εκ των οποίων είναι:

• Διαταραχές της περιόδου, όπως αυξημένη ή παρατεταμένη περίοδος και αιμορραγία μεταξύ των περιόδων
• Πόνος, άλλοτε έντονος, άλλοτε σαν πόνος στον τοκετό και άλλοτε σχετιζόμενος με κράμπες στην κοιλιά
• Αίσθηση βάρους και «φούσκωμα» της κοιλιάς
• Πόνος στη κοιλιά, τη μέση ή τα πόδια, κατά την περίοδο ή ενδιάμεσα, κατά την σεξουαλική επαφή και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
• Υπογονιμότητα

Η παραπάνω συμπτωματολογία είναι ενδεικτική της παρουσίας ενός ή και περισσοτέρων ινομυωμάτων στη μήτρα μιας γυναίκας και οφείλει να την αφυπνίσει, ώστε να προχωρήσει σε ειδικότερες εξετάσεις που θα βοηθήσουν στη διάγνωσή τους και θα επιβεβαιώσουν την ύπαρξή τους.

Ο γυναικολόγος θα φροντίσει πρωτίστως για τη λήψη ενός άρτιου ιατρικού ιστορικού. Θα λάβει επίσης υπόψη του τους ατομικούς παράγοντες κινδύνου κάθε γυναίκας και θα θέσει ερωτήσεις για άλλες περιπτώσεις ινομυωμάτων στην οικογένειά της, καθώς και για την παρουσία ασθενειών, όπως η αρτηριακή υπέρταση ή ο σακχαρώδης διαβήτης που μπορεί να ευνοούν την ανάπτυξη ινομυωμάτων. Στη συνέχεια θα πραγματοποιήσει διάφορες εξετάσεις για να εξασφαλίσει μια αξιόπιστη διάγνωση, όπως οι ακόλουθες:

• Αμφίχειρη γυναικολογική ψηλάφηση
• Κολπικό υπερηχογράφημα
• Αξονική/μαγνητική τομογραφία (σε σπάνιες περιπτώσεις)

Ποιες οι διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές για τα ινομυώματα; Υπάρχουν τόσο χειρουργικές, όσο και μη χειρουργικές προσεγγίσεις;

Πράγματι, οι θεραπευτικές επιλογές για τα ινομυώματα μπορεί να είναι τόσο συντηρητικές όσο και χειρουργικές. Δεν υπάρχει μία θεραπεία για όλες τις ασθενείς, καθώς ο τρόπος αντιμετώπισης των ινομυωμάτων πρέπει να εξατομικεύεται με βάση το μέγεθος και τη θέση τους, το ρυθμό ανάπτυξής τους, τη συμπτωματολογία που προκαλούν, την επιθυμία τεκνοποίησης, την ηλικία της γυναίκας και πολλές άλλες ειδικές παραμέτρους.

H φαρμακευτική αντιμετώπιση των ινομυωμάτων στοχεύει κυρίως στην υποχώρηση των συμπτωμάτων και όχι στη θεραπεία τους, καθώς δεν μπορούν να εξαφανιστούν χωρίς χειρουργική παρέμβαση. Η χειρουργική θεραπευτική προσέγγιση των ινομυωμάτων αποτελεί τη βασική στρατηγική στην αντιμετώπιση των συμπτωματικών ινομυωμάτων. Οι χειρουργικές μέθοδοι που μπορούν να εφαρμοστούν είναι:

• Eπεμβατική υστεροσκόπηση για την αφαίρεση υποβλεννογόνιων ινομυωμάτων (που ανευρίσκονται μέσα στην κοιλότητα της μήτρας) καθώς επίσης και ορισμένων ενδοτοιχωματικών ινομυωμάτων
• Λαπαροσκοπική/Ρομποτική αφαίρεση ενδοτοιχωματικών ή υπορρογόνιων ινομυωμάτων
• Λαπαροσκοπική υστερεκτομία. Αποτελεί τη μέθοδο εκλογής σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ινομυώματα που αυξάνονται σε μέγεθος, αλλά αποτελεί και επιλογή για προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που έχουν ολοκληρώσει τον οικογενειακό τους προγραμματισμό και δεν έχουν ανταποκριθεί σε πιο συντηρητικές λύσεις ή υποτροπιάζουν μετά από ινομυωματεκτομές ή έχουν ταυτόχρονες παθήσεις, όπως αδενομύωση, πρόπτωση μήτρας, δυσπλασία τραχήλου

Η επιλογή χειρουργικής μεθόδου γίνεται με βάση την επιθυμία της ασθενούς, την εξειδίκευση του χειρουργού, αλλά και τη θέση, το μέγεθος και τον αριθμό των ινομυωμάτων.

Σε περίπτωση που τα ινομυώματα μείνουν χωρίς θεραπεία, ποιες οι μακροπρόθεσμες πιθανές συνέπειες;

Για τις περισσότερες γυναίκες, τα ινομυώματα δεν έχουν άλλες συνέπειες εκτός από τα προαναφερθέντα συμπτώματα και το σχετικό άγχος. Ωστόσο, πολλές φοβούνται ότι τα ινομυώματα θα επηρεάσουν τη γονιμότητά τους, παρά το γεγονός ότι αυτό ισχύει μόνο για ορισμένους τύπους ινομυωμάτων. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η υπογονιμότητα προκαλείται από ινομυώματα μόνο σε περίπου 1 έως 2% των γυναικών. Επομένως, οι περισσότερες γυναίκες μπορούν να μείνουν έγκυες παρά την ύπαρξη ινομυωμάτων.

Επίσης, στις περισσότερες γυναίκες, τα ινομυώματα δεν αυξάνουν τον κίνδυνο επιπλοκών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Από την άλλη πλευρά, ορισμένες γυναίκες φοβούνται ότι τα ινομυώματα μπορεί να εξελιχθούν σε καρκινικούς όγκους. Ωστόσο, η ανησυχία αυτή είναι αβάσιμη: οι όγκοι δεν είναι κακοήθεις. Ο φόβος αυτός είναι πολύ διαδεδομένος στις γυναίκες, όμως δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει επανειλημμένα ότι οι δύο αυτές καταστάσεις, τα ινομυώματα, δηλαδή, και ο καρκίνος της μήτρας δεν συνδέονται μεταξύ τους. Ωστόσο, το πιο σημαντικό είναι να εξετάζουμε όχι αν ένα ινομύωμα μπορεί να εξελιχθεί σε καρκίνο της μήτρας (και πιο συγκεκριμένα σε σάρκωμα της μήτρας), αλλά αν το εύρημα που θεωρείται ινομύωμα είναι στην πραγματικότητα σάρκωμα της μήτρας. Το σάρκωμα είναι ένας σπάνιος καρκίνος που αναπτύσσεται από τους μυς και τους υποστηρικτικούς ιστούς της μήτρας, μια επιθετική νόσος με αυξημένη μεταστατική δυνατότητα.

Ευχαριστούμε θερμά τον Δρ. Παναγιώτη Σκλαβούνο, Μαιευτήρα-Γυναικολόγο, Γυναικολόγο-Ογκολόγο για τις επιστημονικές πληροφορίες.