Παρασκευή , 29 Μάρτιος 2024

Καρκίνος του θυρεοειδούς:  Πρόληψη και Θεραπεία

H 4η Φεβρουαρίου έχει οριστεί ως η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου στοχεύοντας στην εμπέδωση της κουλτούρας πρόληψης στους κόλπους των πολιτών, αλλά και στην προώθηση πολιτικών υγείας που διευκολύνουν την πρόσβαση των καρκινοπαθών στις δομές και τις υπηρεσίες υγείας.

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς αντιστοιχεί στο 3.4 % του συνόλου των καρκίνων στις ΗΠΑ και διαγιγνώσκεται συνηθέστερα σε άτομα ηλικίας 45 – 54 ετών. Υπολογίζεται ότι 1.2 % του συνόλου των ανδρών και γυναικών θα διαγνωστούν με καρκίνο θυρεοειδούς σε κάποια φάση της ζωής τους. Συναντήσαμε τον Χειρουργό Θυρεοειδούς & Παραθυρεοειδών, κ. Γιώργο Σακοράφα, ο οποίος μοιράστηκε μαζί μας πολύτιμες συμβουλές για την σωστή αυτοεξέτασή μας, ώστε παρουσία ύποπτων συμπτωμάτων να απευθυνθούμε έγκαιρα στον ειδικό. Παράλληλα, ο ειδικός μας ενημερώνει για τους διαφορετικούς τύπους καρκίνου του θυρεοειδούς, την πρόγνωσή τους και την αντιμετώπισή τους.

Κε Σακοράφα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου θα ήθελα να επιμείνουμε στη σημασία της πρόληψης. Ο καρκίνος του θυρεοειδούς μας δίνει πρώιμα συμπτώματα και αν ναι, ποια είναι αυτά;

Ο καθένας μας θα πρέπει να μην αδιαφορεί για κάποιες χαρακτηριστικές εκδηλώσεις που μπορεί να υποδηλώνουν πάθηση θυρεοειδούς. Επισημαίνουμε κάποιες εκδηλώσεις του καρκίνου θυρεοειδούς που μπορεί να γίνουν αντιληπτές από τον ίδιο τον ασθενή και τις οποίες δεν θα πρέπει να παραβλέψει:

  • Σκληρής (πετρώδους υφής) διόγκωση του θυρεοειδούς
  • Διόγκωση των λεμφαδένων είτε στο κεντρικό είτε στο πλάγιο μέρος του τραχήλου
  • Βραχνάδα που επιμένει ή επιδεινώνεται
  • Δύσπνοια
  • Δυσκολία στην κατάποση

Η διόγκωση του θυρεοειδούς ή των λεμφαδένων μπορεί να γίνει αντιληπτή οπτικά (επισκοπικά) είτε από τον ίδιο τον ασθενή είτε από τα άτομα του περιβάλλοντός του. Συχνότερα εντούτοις γίνεται αντιληπτή με την ψηλάφηση του τραχήλου (π.χ. όταν ο ασθενής κάνει μπάνιο ή όταν ξυρίζεται).

Καθώς εντούτοις στόχος είναι σήμερα η πρώιμη διάγνωση του καρκίνου, αλλά και όλων των παθήσεων του θυρεοειδούς, ο ασθενής ενθαρρύνεται να υποβάλλεται σε έλεγχο κάποια στιγμή τόσο της θυρεοειδικής λειτουργίας (μέτρηση θυρεοειδικών ορμονών) όσο και της μορφολογίας του θυρεοειδούς (με υπερηχογράφημα). Θα πρέπει να τονιστεί ότι το υπερηχογράφημα (με το οποίο μπορεί να διαγνωστεί ο καρκίνος θυρεοειδούς και διάφορες άλλες παθήσεις του θυρεοειδούς) σήμερα είναι μία μέθοδος απεικόνισης υψηλής ευκρίνειας, φθηνή, ευρέως διαθέσιμη, που δεν εκθέτει τον ασθενή σε ακτινοβολία.

Οι ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του θυρεοειδούς μπορούν να ελπίζουν σε πλήρη ίαση;

Κατ’ αρχάς θα πρέπει να τονιστεί ότι ο όρος «καρκίνος θυρεοειδούς» είναι ένας γενικός όρος που περιλαμβάνει διάφορες μορφές καρκίνου, που παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές στη βιολογική τους συμπεριφορά, στη θεραπευτική τους αντιμετώπιση και στην πρόγνωση.

Ο συχνότερος καρκίνος θυρεοειδούς είναι ο λεγόμενος θηλώδης καρκίνος θυρεοειδούς (85 %). Πρόκειται για μία εξαιρετικά ιάσιμη μορφή καρκίνου, με εξαιρετικά «καλοήθη» βιολογική συμπεριφορά και αργή εξέλιξη. Δίνει μεταστάσεις στους λεμφαδένες του τραχήλου και εξαιρετικά σπάνια σε μακρινά όργανα. Ανταποκρίνεται στη θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο. Η χειρουργική επέμβαση αποτελεί τη βασική μέθοδο θεραπείας. Η πρόγνωση -εφόσον ο ασθενής υποβληθεί σε σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση – είναι πολύ καλή (10ετής επιβίωση έως και 98 %).

Ο θυλακιώδης καρκίνος θυρεοειδούς είναι μία σπανιότερη μορφή καρκίνου θυρεοειδούς (~ 7 %), που από κοινού με τον θηλώδη καρκίνο αποτελούν το λεγόμενο ‘διαφοροποιημένο καρκίνωμα θυρεοειδούς’. Αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο όπως το θηλώδες καρκίνωμα και έχει σχεδόν ανάλογη πρόγνωση με τον θηλώδη καρκίνο, αν και συνδυάζεται με μεγαλύτερη πιθανότητα μεταστάσεων σε μακρινά όργανα.

Το μυελοειδές καρκίνωμα είναι μία ξεχωριστή μορφή καρκίνου θυρεοειδούς. Αντιστοιχεί στο 7 % περίπου των καρκίνων θυρεοειδούς και χαρακτηρίζεται από περισσότερο επιθετική βιολογική συμπεριφορά σε σχέση με το διαφοροποιημένο καρκίνωμα θυρεοειδούς, όπως αυτή εκδηλώνεται από τη μεγαλύτερη συχνότητα λεμφαδενικών και μακρινών μεταστάσεων και την μεγαλύτερη πιθανότητα υποτροπής (επανεμφάνισης) της νόσου. Η πρόγνωση είναι δυσμενέστερη σε σύγκριση με το διαφοροποιημένο καρκίνωμα θυρεοειδούς και εξαρτάται από το στάδιο της νόσου. Στα πρώιμα στάδια της νόσου η 5ετής επιβίωση φθάνει το 95 %, μειούμενη όσο πιο προχωρημένη είναι η νόσος.

Το αδιαφοροποίητο (αναπλαστικό) καρκίνωμα θυρεοειδούς είναι ευτυχώς πολύ σπάνιο. Πρόκειται για μία αρκετά επιθετική μορφή καρκίνου, με ταχεία εξέλιξη και δυσμενή πρόγνωση.

Συμπερασματικά, ο καρκίνος θυρεοειδούς συνηθέστατα αντιστοιχεί στο λεγόμενο «διαφοροποιημένο καρκίνωμα» που περιλαμβάνει δύο επιμέρους υπότυπους, το θηλώδες και το θυλακιώδες καρκίνωμα. Το διαφοροποιημένο καρκίνωμα θυρεοειδούς είναι μία εξαιρετικά ιάσιμη μορφή καρκίνου, με πολύ καλή πρόγνωση. Προϋπόθεση για την διασφάλιση του μέγιστου θεραπευτικού αποτελέσματος και της ίασης του ασθενούς είναι η σωστή θεραπευτική του αντιμετώπιση, κομβικό μέρος της οποίας είναι η χειρουργική επέμβαση. Με μία ριζική και ασφαλή χειρουργική επέμβαση – σε συνδυασμό με την επικουρική θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο (όταν και αν αυτό απαιτηθεί) – είναι σήμερα πραγματικότητα η ίαση της συντριπτικής πλειοψηφίας των ασθενών με καρκίνο θυρεοειδούς.

Πού θα πρέπει να απευθυνθεί ένας ασθενής που διαγιγνώσκεται με καρκίνο του θυρεοειδούς και με ποια κριτήρια θα πρέπει να επιλέξει θεράποντα ιατρό;

Η εξειδίκευση σήμερα αποτελεί προϋπόθεση για τη σωστή εκτέλεση κάθε χειρουργικής επέμβασης. Η εποχή των ‘πανεπιστημόνων’ ανήκει οριστικά στο παρελθόν. Καθώς η βασική μέθοδος θεραπείας του καρκίνου θυρεοειδούς είναι η χειρουργική, ο ασθενής με καρκίνο θυρεοειδούς θα πρέπει να αναζητήσει εξειδικευμένο χειρουργό θυρεοειδούς. Ο εξειδικευμένος χειρουργός θυρεοειδούς είναι αυτός που είναι σε θέση:

  • Να υποβάλλει τον ασθενή στη σωστή προεγχειρητική διαγνωστική διερεύνηση
  • Να επιλέξει τη σωστή μέθοδο χειρουργικής αντιμετώπισης (θυρεοειδεκτομή και σε τί έκταση, με ή χωρίς λεμφαδενικό καθαρισμό και σε τί έκταση)
  • Να εκτελέσει μία ριζική χειρουργική επέμβαση, με την οποία θα επιτύχει την πλήρη εκτομή του καρκίνου και των τυχόν προσβεβλημένων λεμφαδένων του τραχήλου (αφαίρεση λεμφαδενικών μεταστάσεων, με τον κατάλληλο λεμφαδενικό καθαρισμό). Μόνο με μία ριζική χειρουργική επέμβαση μπορεί να προσδοκάται το βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα και η οριστική ίαση του ασθενούς. Αντίθετα, η παραμονή υπολειμματικής νόσου καταδικάζει τον ασθενή σε πολλά μελλοντικά προβλήματα και μειώνει δραματικά την πιθανότητα ίασης.
  • Να εκτελέσει την κατάλληλη ριζική χειρουργική επέμβαση με ασφάλεια, ελαχιστοποιώντας την πιθανότητα επιπλοκών της επέμβασης

Το ερώτημα σήμερα δεν είναι αν μπορεί κάποιος χειρουργός να εκτελέσει μία χειρουργική επέμβαση (π.χ. μία θυρεοειδεκτομή στον καρκίνο θυρεοειδούς). Το βασικό και καίριας σημασίας ερώτημα είναι το ΠΟΣΟ ΚΑΛΑ μπορεί να εκτελέσει τη ΣΩΣΤΗ επέμβαση (και όχι μόνο μία απλή θυρεοειδεκτομή). Καθίσταται έτσι προφανής η σημασία της αναζήτησης ενός έμπειρου χειρουργού θυρεοειδούς που θα διαθέτει τη δυνατότητα εκτέλεσης όλων των παραπάνω θεραπευτικών χειρισμών. Αλλά και μετά την επέμβαση, ο έμπειρος χειρουργός θυρεοειδούς είναι σε θέση – σε συνεργασία με γιατρούς άλλων ειδικοτήτων (παθολογοανατόμο, ενδοκρινολόγο, πυρηνικό γιατρό) – να κατευθύνει σωστά τον ασθενή στα επόμενα βήματα της θεραπείας (αν χρειαστεί).

Για την επιλογή του θεράποντα γιατρού (εν προκειμένω χειρουργού) έχει σημασία να ληφθούν υπόψη οι εξής παράμετροι:

  • Η εξειδίκευση και η εκπαίδευση του χειρουργού
  • Ο αριθμός επεμβάσεων που έχει εκτελέσει ο χειρουργός (ειδικά επεμβάσεις θυρεοειδούς)
  • Ο αριθμός των δύσκολων περιστατικών που έχει αντιμετωπίσει με επιτυχία ο χειρουργός (π.χ. εκτεταμένοι καρκίνοι θυρεοειδούς, με πολλαπλές λεμφαδενικές μεταστάσεις ή με διήθηση παρακείμενων ανατομικών στοιχείων)
  • Ο αριθμός των επεμβάσεων ΠΟΥ ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ να εκτελεί ο χειρουργός ΣΕ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΒΑΣΗ. Και αυτό γιατί δεν αρκεί κανείς να έχει αποκτήσει μία εμπειρία στο παρελθόν. Θα πρέπει την εμπειρία αυτή να την συντηρεί και να την αυξάνει σε καθημερινή βάση
  • Τα μικρά ποσοστά υποτροπής της νόσου
  • Τα σχόλια και οι κριτικές των ασθενών που έχει περιθάλψει
  • Έμμεσα κριτήρια που αναδεικνύουν την εμπειρία και την αποτελεσματικότητα του χειρουργού (όπως πολύ μικρά ποσοστά επιπλοκών, σύντομη διάρκεια νοσηλείας χωρίς παράταση αυτής λόγω επιπλοκών, διάρκεια επέμβασης σε λογικά χρονικά όρια, ταχεία ανάρρωση ασθενών, πολύ μικρά ποσοστά επανεπέμβασης για επιπλοκές κλπ.).

Για αναλυτική ενημέρωση μπορείτε να απευθύνεστε στον Χειρουργό Ενδοκρινών Αδένων (Θυρεοειδούς-Παραθυρεοειδών), κ. Γιώργο Σακοράφα, ΜD, PhD στα τηλέφωνα 210 7487318 & 697 706 8223.

Ο κος Σακοράφας είναι Επ. Καθηγητής Χειρουργικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. Υπηρέτησε επί 5.5 έτη στην 4η Χειρουργική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών (νοσοκομείο ΑΤΤΙΚΟ) και στη συνέχεια υπηρέτησε επί 5ετία ως Συντονιστής Διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής στο Αντικαρκινικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ».


Πηγή