Βασιλιάς Κάρολος: Στέψη σαν… φτωχός συγγενής σε σχέση με Ελισάβετ -Ο ρόλος στρατού, θρησκείας, τρομοκρατίας

Μπορεί ο βασιλιάς Κάρολος να λαμβάνει όλη την τιμή και τη δόξα που αρμόζει στον μονάρχη της Βρετανίας, η τελετή της στέψης του, όμως, δεν θα θυμίζει σε τίποτα την φαντασμαγορικό γεγονός της στέψης της μητέρας του, βασίλισσας Ελισάβετ.

Όταν το στέμμα του Αγίου Εδουάρδου τοποθετηθεί στο κεφάλι του βασιλιά Καρόλου Γ’ στο Αββαείο του Γουέστμινστερ στις 6 Μαΐου, θα αποτελέσει μέρος μιας συνέχειας μακροχρόνιων παραδόσεων και επιβλητικότητας κατά τα περισσότερα από 1.000 χρόνια της μοναρχίας.

Αλλά η υπόσχεσή του ότι η στέψη του «θα αντανακλά τον ρόλο του μονάρχη σήμερα» σηματοδοτεί κάποια αποστασιοποίηση από την κλίμακα και την υπερβολή της τελετουργίας που επικρατούσε στην στέψη της μητέρας του. Το πόσο σημαντικές θα είναι αυτές οι διαφορές δεν είναι ακόμη γνωστό, αλλά υπαγορεύονται από τις κοινωνικές αλλαγές που έλαβαν χώρα κατά τα 70 χρόνια της βασιλείας της βασίλισσας Ελισάβετ Β’.

Η στέψη της βασίλισσας Ελισάβετ ήταν η τελευταία αυτοκρατορική τελετουργία

Η στέψη της βασίλισσας θα μπορούσε, εκ των υστέρων, να περιγραφεί ως «η τελευταία αυτοκρατορική τελετουργία», είπε ο Δρ Μπομπ Μόρις, ανώτερος ερευνητικός συνεργάτης στη Μονάδα Συντάγματος του UCL και συγγραφέας μιας ερευνητικής εργασίας με τίτλο The Coronation of Charles III.

Τότε, αντικατοπτρίζοντας την υψηλή κατάταξη της Βρετανίας ως παγκόσμιας δύναμης, 8.250 καλεσμένοι στριμώχνονταν στο Αββαείο του Γουέστμινστερ και άλλοι 96.000 που είχαν πληρώσει εισιτήριο βρίσκονταν απ’έξω -μια προσπάθεια της κυβέρνησης να ανακτήσει μέρος του τεράστιου κόστους- με ένα καλυμμένο κάθισμα να κοστίζει 6 λίρες (περίπου 127 λίρες σήμερα) και ένα ακάλυπτο να κοστίζει 4.

Συγγενείς, σύζυγοι και οι ηγέτες της Κοινοπολιτείας βρίσκονταν ήταν στη λίστα προσκεκλημένων της κυβέρνησης. Η μεγάλη διαδρομή της πομπής από το Αββαείο του Γουέστμινστερ κάλυψε περίπου οκτώ χιλιόμετρα. Χρειάστηκε 45 λεπτά για να περάσει από ένα σημείο και περιλάμβανε περισσότερα από 40.000 μέλη του προσωπικού της Βρετανίας και της Κοινοπολιτείας.

Τα στρατεύματα βάδιζαν στον ρυθμό που παρείχαν 24 στρατιωτικές μπάντες, ενώ 10 πρωθυπουργοί της Κοινοπολιτείας, με επικεφαλής τον Σερ Ουίνστον Τσόρτσιλ, μεταφέρονταν σε ανοιχτές άμαξες.

Ήταν ένα απίστευτο θέαμα για μια μεταπολεμική Βρετανία, σημαδεμένη από βόμβες, όπου εξακολουθούσε να υπάρχει η παροχή φαγητού με δελτίο και στρατολόγηση. Τέτοια κλίμακα είναι απίθανη σήμερα, και όχι μόνο επειδή το κοινό πιθανότατα θα διστάζει για το κόστος.

Τότε, οι ένοπλες δυνάμεις της Βρετανίας ξεπερνούσαν τις 850.000. Σήμερα, υπάρχει περίπου το ένα πέμπτο. «Απλώς δεν υπάρχουν στρατεύματα, οπότε τίθεται υπό αμφισβήτηση το μήκος της διαδρομής και το μέγεθος της πομπής», είπε ο Μόρις. Τα θέματα ασφαλείας, επίσης, έχουν αλλάξει. Η τρομοκρατία αποτελεί πλέον βασικό μέλημα, έναντι της δημόσιας ασφάλειας, που ήταν το επίκεντρο της αστυνόμευσης του γεγονότος το 1953.

Η πολύ διαφορετική θρησκευτική πτυχή της στέψης του βασιλιά Καρολου

Στην καρδιά της, η στέψη είναι μια θρησκευτική λειτουργία, με το χρίσμα να δίνεται με το άγιο λάδι και την κοινωνία. Η απογραφή του 2021, ωστόσο, έδειξε ότι για πρώτη φορά λιγότερος από τον μισό πληθυσμό της Αγγλίας και της Ουαλίας (46,2%) αναγνωρίζεται ως χριστιανικός. Καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο γίνεται όλο και πιο κοσμικό, περισσότερο από το ένα τρίτο της Αγγλίας και της Ουαλίας (37,2%) ισχυρίζονται ότι δεν έχουν καθόλου θρησκεία. Το 1953, όχι μόνο ο εκκλησιασμός ήταν ρουτίνα, αλλά το ένα τρίτο των ανθρώπων πίστευαν ότι η βασίλισσα είχε επιλεγεί από τον Θεό.

Αυτή η τάση, ωστόσο, «περιέργως θα κάνει την παρουσία της θρησκείας μεγαλύτερη», είπε ο Μόρις και εξηγεί: «Νομίζω επειδή μπορούμε να περιμένουμε ότι, παρόλο που η λειτουργία θα εξακολουθήσει να είναι Αγγλικανική, και ο αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρυ θα εξακολουθήσει να είναι υπεύθυνος, και θα υπάρχει μια ακολουθία της θρησκευτικής κοινότητας, θα υπάρχει μεγαλύτερη παρουσία μη χριστιανικών θρησκειών, και ίσως και άλλων χριστιανικών δογμάτων».

Την τελευταία φορά, το μόνο άλλο δόγμα που προσκλήθηκε ήταν ο συντονιστής της εκκλησίας της Σκωτίας. Τώρα, αναμένεται ότι ο κατάλογος των θρησκευτικών ταγμάτων θα διευρυνθεί, όπως συνέβη τα τελευταία χρόνια για τις υπηρεσίες της Ημέρας της Κοινοπολιτείας. Το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι πλέον περισσότερο ένα ενωσιακό κράτος, με αποκέντρωση στη Σκωτία, την Ουαλία και τη Βόρεια Ιρλανδία, το καθιστά επίσης πιο πιθανό.

Μια μικρότερη σε διάρκεια στέψη -της βασίλισσας διήρκεσε περισσότερο από τρεις ώρες- σημαίνει ότι μερικά από τα πιο αρχαϊκά στοιχεία θα μπορούσαν να φύγουν. Το μακρύ δικαστήριο των αξιώσεων, όπου στο παρελθόν οι ευγενείς έπρεπε να αποδείξουν το δικαίωμά τους να αναλάβουν μια συγκεκριμένη υπηρεσία για τον βασιλιά κατά τη διάρκεια της τελετής, θα μπορούσε να περιοριστεί σε «ανταλλαγή αλληλογραφίας», μετατρέποντας το σε μια «καθαρά διοικητική διαδικασία», είπε ο Μόρις.

Ο ρόλος των ομοτίμων, οι οποίοι σε περασμένες μέρες απέτιαν μεμονωμένα φόρο τιμής στον νέο κυρίαρχο, περιορίστηκε το 1902 όταν εισήχθη ένα σύστημα μόνο σύμφωνα με το οποίο μόνο ο ανώτερος ομότιμος σε κάθε βαθμίδα απονέμει τον φόρο τιμής.

Συνολικά, είπε ο Μόρις, η στέψη του Καρόλου Γ΄ θα μπορούσε να είναι «μια πιο μετριοπαθής υπόθεση» από αυτή της μητέρας του, όταν ο δούκας του Νόρφολκ ως κόμης στρατάρχης, υπεύθυνος για την οργάνωση, ανέλαβε το Αββαείο του Γουέστμινστερ για 10 μήνες πριν από την τελετή. «Αλλά αυτό είναι καθαρή υπόθεση», είπε. «Δεν ξέρουμε ποια είναι τα σχέδια. Δεν έχουν κάνει τις ανακοινώσεις που θα περίμενε κανείς σε αυτό το στάδιο».