Το τεράστιο κάζο που έπαθαν οι Γάλλοι Σοσιαλιστές -Όσα μπορεί να συμβούν και στην Ελλάδα

Μια βεβιασμένη πολιτική συμμαχία, προς όφελός του, έκανε ο ακροαριστερός Ζαν Λικ Μελανσόν, με τρία κόμματα της αντιπολίτευσης, τους Σοσιαλιστές, τους οικολόγους και τους κομμουνιστές, προκειμένου να προλάβουν τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου (12 και 19).

Ο Μελανσόν, ισχυροποιημένος από το 22% που πήρε στις προεδρικές εκλογές, βρήκε τα υπόλοιπα κόμματα της αριστεράς διαλυμένα και τα τύλιξε σε μια κόλλα χαρτί, με αντίτιμο κάποιες ελάχιστες θέσεις στα κοινά ψηφοδέλτια. Αν του βγει, και ο συνασπισμός NUPES (Νέα Λαϊκή, Οικολογική και Κοινωνική Ένωση), όπως ονομάστηκε, εκλεγεί πρώτο κόμμα, η Γαλλία στις 19 Ιουνίου 2022 θα μοιάζει με φρενοκομείο: πρόεδρος θα είναι ο κεντρώος, ευρωπαϊστής και μεταρρυθμιστής Μακρόν και πρωθυπουργός ένας νεοκομμουνιστής, φιλορώσος, αντιευρωπαϊστής και λαϊκιστής πολιτικός, ο Μελανσόν. Βοήθειά τους των Γάλλων!

Το πιθανότερο είναι να μην τα καταφέρει. Στις δημοσκοπήσεις το «στρατόπεδο» Μακρόν (με τη νέα ονομασία «Αναγέννηση») εξακολουθεί να διατηρεί προβάδισμα και όλα δείχνουν πως το όνειρο της κυβερνώσας ακροαριστεράς θα ναυαγήσει στις εκλογές του Ιουνίου. Η Γαλλία δεν φαίνεται να έχει χάσει το αίσθημα αυτοσυντήρησης: όπως έριξε τελικά μαύρο στην ακροδεξιά Λεπέν, έτσι και τώρα δεν δείχνει έτοιμη να μπει σε περιπέτειες με ακροαριστερά κυβερνητικά σχήματα, που έχουν ήδη δοκιμαστεί στην Ελλάδα το 2015, στην Ισπανία και στην Πορτογαλία, και απέτυχαν.

Το NUPES είναι μια παρά φύσιν συμφωνία κομμάτων που διαφωνούν σε σημαντικά θέματα. Οι κομμουνιστές για παράδειγμα, είναι υπέρ της πυρηνικής ενέργειας, ο Μελανσόν όχι. Οι Οικολόγοι τάσσονται υπέρ της Ευρώπης, ο Μελανσόν είναι εχθρός της. Όσο για τους Σοσιαλιστές, το πρώην κραταιό, ιστορικό κόμμα της Γαλλίας, δεν έχουν προφανώς τίποτα κοινό με τους ακροαριστερούς με τους οποίους συμμάχησαν.

Στη Γαλλία θεωρήθηκε φυσικό να ακολουθήσουν τον Μελανσόν οι κομμουνιστές και οι οικολόγοι, που είναι εντελώς αποδυναμωμένοι πολιτικά και εκλογικά και γράφουν στα παλαιά τους υποδήματα τη διεθνή απήχηση της Γαλλίας, το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τους κανόνες της ευρωπαϊκής οικονομίας. Αλλά όλοι απορούν: οι Σοσιαλιστές (PS), το ιστορικό κόμμα του Μιτεράν, της ενωμένης Ευρώπης και του γαλλο-γερμανικού άξονα, το κόμμα που ίδρυσε ο Ζορές το 1902, κυρίαρχο στην γαλλική πολιτική από το 1981, τι δουλειά έχουν με τους νεοκομμουνιστές;

«Ο Μελανσόν υποτάσσει τους Πράσινους και το Σοσιαλιστικό κόμμα στην άκρα Αριστερά», έγραψε η Le Figaro, κομψά, αλλά τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Με τη συμφωνία που πέτυχε, ο ηγέτης της «Ανυπότακτης Γαλλίας» διαλύει κάθε ανταγωνισμό στα αριστερά του και δίνει τη χαριστική βολή στο Σοσιαλιστικό κόμμα. Για πρώτη φορά στην ιστορία του, το PS γίνεται δορυφόρος και κομπάρσος ακροαριστερού κινήματος, έναντι πινακίου φακής (λίγες έδρες), εγκαταλείποντας όλα όσα ιστορικά το διαχώριζαν από τη ριζοσπαστική και άκρα αριστερά. Θα τρίζουν τα κόκαλα του Μιτεράν που υπήρξε ατλαντιστής και στυλοβάτης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, μαζί με τον Χέλμουτ Κολ! Το PS κουβαλάει πίσω του μια ένδοξη ιστορία 120 ετών, σημάδεψε περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο τη Γαλλία του 20ού αιώνα, και ως το 2012 κρατούσε τα κλειδιά όλης της χώρας. Ο Μελανσόν το οδηγεί τώρα κατευθείαν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Όπως έγραψε κάποιος, πετυχημένα, μόνο η πλατεία Λεόν Μπλουμ, η στάση του μετρό Ζαν Ζορές και η βιβλιοθήκη Φρανσουά Μιτεράν θα μείνουν για να θυμίζουν στους Παριζιάνους πως κάποτε υπήρχαν σε αυτή τη χώρα Σοσιαλιστές.

Ο ηγέτης της «Ανυπότακτης Γαλλίας», Ζαν Λικ Μελανσόν, είναι ένας κλασικός αριστερός λαϊκιστής της σύγχρονης εποχής: πολιτεύτηκε ως γαλλικός ΣΥΡΙΖΑ, υποσχόμενος να καταργήσει τα πάντα και να γεμίσει τις τσέπες των Γάλλων με ευρώ. Φαντασιώνεται τη διάλυση της ΕΕ και το πρόγραμμά του προβλέπει «ανυπακοή στις ευρωπαϊκές συμφωνίες και οδηγίες». Αν είχε την πλειοψηφία, θα οδηγούσε τη Γαλλία εκτός ΝΑΤΟ, κατευθείαν στη Μόσχα. Ο Μελανσόν υπόσχεται γενικά και αόριστα ανυπακοή (στις Βρυξέλλες, στον ιμπεριαλισμό, στο κεφάλαιο κλπ), τάζει λαγούς με πετραχήλια (σύνταξη στα 60, επιδόματα σε όλους), ελπίζει σε ένα ναυάγιο του Μακρόν (πράγμα που θα οδηγούσε τη Γαλλία στο περιθώριο), για να έρθει ο ίδιος να την κατακτήσει ως αριστερός σωτήρας. Όσο και να μοιάζει απίστευτο, το ακροδεξιό (Λεπέν) ή το ακροαριστερό παραμύθι πιάνει και στην χώρα του Διαφωτισμού, του πολιτισμού και των δυτικών αξιών, τη Γαλλία, τη δεύτερη οικονομική δύναμη της Ευρώπης!

Ο Μελανσόν δεν είναι πούρος αριστερός, ξεκίνησε ως παιδί του κομματικού σωλήνα του Σοσιαλιστικού Κόμματος, αλλά κατάφερε να αναρριχηθεί με τον μανδύα του περίφημου αριστερού πλεονεκτήματος. Καλός ρήτορας, αλλά ουσιαστικά αγράμματος, είναι κάτοχος ενός μέτριου πτυχίου φιλολογίας (licence), από επαρχιακό πανεπιστήμιο και υπήρξε καθηγητής λυκείου. Βρέθηκε στο Σοσιαλιστικό κόμμα από τη δεκαετία του 1970, πλασαρίστηκε ως οπαδός του Μιτεράν και προσπάθησε να μιμηθεί τον επαναστατικό βερμπαλισμό του. Μόνιμα αντάρτης και λαοπλάνος, μηχανορραφούσε αδιάκοπα εις βάρος του PS, από το οποίο αποχώρησε το 2010. Θεωρεί τον εαυτό του ως το αυθεντικό PS, το «μιτερανικό», όπως λέμε «παπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ», στην Ελλάδα. Έχει πολλά κοινά με τα δικά μας: η «αντισυστημική» ρητορική του Μελανσόν, οι «ανυπότακτοι Γάλλοι», το πώς θα αλλάξει την Ευρώπη, θυμίζουν τα στοιχεία που αξιοποίησε και ο ΣΥΡΙΖΑ στην έφοδό του προς την εξουσία.

Η συμφωνία με τον Μελανσόν έκοψε το PS στα δύο και η διάσπαση μοιάζει αναπόφευκτη. Εκτοξεύονται δημόσια κατηγορίες για «ξεπούλημα», «ταπείνωση» και «προδοσία». Πρώην Σοσιαλιστές πρωθυπουργοί, περιφερειάρχες, βουλευτές, πρώην υπουργοί, δήμαρχοι, αλλά και εκατοντάδες στελέχη ξορκίζουν τη συμμαχία με την ακροαριστερά και παραδίδουν τις κάρτες μέλους. Άλλοι μεταπήδησαν απευθείας στο κόμμα του Εμανουέλ Μακρόν. Το PS «οδεύει προς εξαφάνιση» και «ακυρώνεται η ιστορία του σοσιαλισμού», προειδοποίησε ο Ολάντ, από τις 28 Απριλίου. Ο πρώην υπουργός Στεφάν Λε Φολ δήλωσε ήδη έτοιμος να ηγηθεί προσπάθειας για νέο κόμμα. «Το PS πληρώνει την τεμπελιά, την μετριότητα, την πνευματική παραίτηση της κυβερνητικής αριστεράς», ήταν η ερμηνεία του Ζακ Αταλί, πρώην συμβούλου του Φρανσουά Μιτεράν.

Το χειρότερο για το PS είναι πως κατά πάσα πιθανότητα, αυτή η «ιστορική» συμφωνία δεν θα έχει ευτυχή κατάληξη και θα μείνει με τον ακροαριστερό μουτζούρη στο χέρι. Όπως εξηγούσε ο ιστορικός Μαρκ Λαζάρ, σε ένα άρθρο στη Le Monde, η συμμαχία είναι ευάλωτη, και όπως συνέβη σε παρόμοιες περιπτώσεις, το 1930, το 1970 και το 1990, θα καταρρεύσει λόγω διαφωνιών των πρωταγωνιστών του.

Τίποτα δεν αποκλείει να διαδραματιστούν παρόμοιες σκηνές και στα δικά μας, όσο πλησιάζουν οι εκλογές. Ο ΣΥΡΙΖΑ μεγαλώνει το πρέσινγκ στο ΠΑΣΟΚ, όσο υστερεί σε δημοσκοπήσεις και αξιοπιστία, ελπίζοντας να σχηματίσει κυβέρνηση, με πρωθυπουργό τον Τσίπρα, και τον Νίκο Ανδρουλάκη σε ρόλο κομπάρσου υποστηρικτή. Το θέμα είναι ποιοι στο ΠΑΣΟΚ θα κρατήσουν τον μουτζούρη, όταν θα τεθούν τα διλήμματα την κρίσιμη ώρα.