Amadeus: Το «Ρέκβιεμ» μιας σπουδαίας προσωπικότητας

Πρόκειται για μία από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών, αφού προτάθηκε για 53 συνολικά βραβεία και κέρδισε 40, συμπεριλαμβανομένων και 8 Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας. Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την κατέταξε στην 53η θέση στoν κατάλογο με τις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Το ζήτημα εδώ είναι ότι ο Μότσαρτ απεικονίζεται με έναν παράδοξο τρόπο. Όπως και να ‘χει πρόκειται για μία καλή ταινία για να τη δεις έστω μια φορά. Το 2019 η ταινία χαρακτηρίστηκε από την Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως «πολιτιστικά, αισθητικά και ιστορικά σημαντική» και επιλέχθηκε να ενταχθεί στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών.

Γιατί θέλουμε τα παιδιά μας να μεγαλώσουν με Μότσαρτ

Για την υπόθεση, το 1823, ο συνθέτης Αντόνιο Σαλιέρι σε μεγάλη ηλικία πια αποπειράται να αυτοκτονήσει, επειδή θεωρεί τον εαυτό του υπαίτιο για το θάνατο του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ. Ο συνθέτης εισάγεται σε τρελοκομείο κι εκεί δέχεται την επίσκεψη ενός νεαρού ιερέα, ο οποίος προσπαθεί να τον εξομολογήσει. Παρότι στην αρχή ήταν διστακτικός, άρχισε να διηγείται τα γεγονότα από την αρχή: Τη γνωριμία του με τον Μότσαρτ, τη μεγάλη ιδιοφυία της μουσικής του, την αντιπαλότητα ανάμεσα τους (ο Σαλιέρι ζήλευε το ταλέντο και την επιτυχία του Μότσαρτ) και το σατανικό του σχέδιο το οποίο είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο του μεγάλου συνθέτη.

Στην ταινία  ανάμεσα στα άλλα ο Μότσαρτ απεικονίζεται ως ένας ενήλικας-παιδί, ανόητος με τάση για επιδεικτικές περούκες στο χρώμα της καραμέλας. Αυτό απλώς εντείνει το αίσθημα αδικίας του Σαλιέρι, καθώς αισθάνεται ότι, ως αφοσιωμένος θρησκευόμενος άνθρωπος, αξίζει πολύ περισσότερο το δώρο του Θεού να του χαρίσει μουσικό ταλέντο. Αυτή η απεικόνιση αναστατώνει πολλούς ιστορικούς της μουσικής, συμπεριλαμβανομένου του Federico Cortese, ενός ανώτερου λέκτορα στο Χάρβαρντ που καταρρίπτει τους μύθους εξηγώντας ότι ο Μότσαρτ υπήρξε ένας από τους κορυφαίους συνθέτες όλων των εποχών. Τα έργα του αποτελούν μέρος του ρεπερτορίου κάθε σοβαρής ορχήστρας.

Ένας οδηγός για αρχάριους στην κλασική μουσική

Η πραγματικότητα για τον Μότσαρτ 

Η αλήθεια είναι ότι ήταν πολύ πιο εργατικός από όσα «λέει» η φήμη του. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι μπορούσε να συνθέτει ολόκληρα αριστουργήματα στο κεφάλι του και να τα γράφει αργότερα. Όσο για την παιδικότητά του, τα γράμματα του Μότσαρτ αποκαλύπτουν ότι είχε περίεργη αίσθηση του χιούμορ. Συνέθεσε μάλιστα ένα κομμάτι που ονομάζεται «Leck mich im Arsch», το οποίο μάλλον δεν χρειάζεται μετάφραση. 

Είναι ανεπαρκής η άποψη ότι ο Μότσαρτ ήταν ένα είδος ανόητου.  Αντίθετα, ένα από τα πιο εντυπωσιακά πράγματα γι ‘αυτόν ήταν πως μπορούσε να κατανοήσει τις οπτικές των ανθρώπινων συναισθημάτων. Θα πρέπει να ήταν υπερευαίσθητος και επομένως συναισθηματικά πολύ ευάλωτος και άρα σίγουρα πολύ ενήμερος για όλα όσα συνέβαιναν γύρω του. 

Στην ταινία ο θεϊκά ταλαντούχος Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ πέφτει θύμα στα δολοφονικά σχέδια του Αντόνιο Σαλιέρι, ενός μέτριου συνθέτη της αυλής που εκνευρίζεται από τη ζήλια από τα  χαρίσματα του νεαρού μαέστρου. Αυτή είναι η ιστορία που αφηγείται το βραβευμένο με Όσκαρ «Amadeus» του Milos Forman, ίσως η πιο δημοφιλής ταινία που γυρίστηκε ποτέ για την κλασική μουσική και, στοίχημα, όπου πολλοί άνθρωποι έχουν αντλήσει τις γνώσεις τους για τη ζωή και τα έργα του Μότσαρτ.

Ο Μότσαρτ ήταν γνωστός σε όλη την Ευρώπη ως μουσικό θαύμα σε νεαρή ηλικία, έχοντας παίξει για τον βασιλιά Λουδοβίκο XV της Γαλλίας σε ηλικία 8 ετών, και συνέθεσε την πρώτη του όπερα όταν ήταν μόλις 12 ετών. Πριν από τον πρόωρο θάνατό του στα 35, παρήγαγε μια απίστευτη δουλειά στο σύνολο  του με περισσότερες από 600 συνθέσεις σε συμφωνική, μουσική δωματίου, όπερα και χορωδιακή μουσική. Ακόμα κι αν κάποιος ισχυρίζεται ότι δεν έχει γνώσεις κλασικής μουσικής, πιθανότατα γνωρίζει τις μελωδίες του Μότσαρτ.