Tα dating apps (αργο)πεθαίνουν – Τι πρόκειται να αντικαταστήσει τα Tinder, Hinge, Badoo και Grindr

Από την πρώτη τους εμφάνιση με το λανσάρισμα του match.com πριν από ακριβώς 30 χρόνια, τα διαδικτυακά ραντεβού έχουν αλλάξει ριζικά τις σχέσεις μας. Μόνο που τα dating apps πεθαίνουν αργά και βασανιστικά…

Σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς, οι άνθρωποι της νέας γενιάς – ηλικίας 18-30 ετών – διαρκώς απομακρύνονται από τις εφαρμογές γνωριμιών και αναζητούν τον έρωτα σε πλατφόρμες που δεν έχουν σχεδιαστεί ειδικά για σεξ και ερωτικές σχέσεις.

Και το να περνάνε χρόνο σε κάποιο διαδικτυακό χώρο που εστιάζει σε κοινά ενδιαφέροντα ή χόμπι μπορεί να τους επιτρέπει να βρουν σύντροφο σε ένα περιβάλλον με λιγότερα ρίσκα και λιγότερη πίεση από ό,τι το να προωθούν τον εαυτό τους σε μια… ανθρώπινη γκαλερί «αγνώστων μεταξύ αγνώστων».

Για ορισμένους εκπροσώπους της Γενιάς Ζ, φαίνεται ότι το να κάνουν απλά τα πράγματα που τους αρέσουν μπορεί να είναι μια εναλλακτική λύση στην τυραννία του swipe και της σάρωσης.

Διαδικτυακό φλερτ ετών… 30 – ένα σημείο καμπής;

Από την πρώτη του εμφάνιση με το λανσάρισμα του match.com πριν από 30 χρόνια, το διαδικτυακό ραντεβού έχει αλλάξει ριζικά τις σχέσεις μας. Περίπου το 10% των ετεροφυλόφιλων και το 24% των LGBT έχουν γνωρίσει τον μακροπρόθεσμο σύντροφό τους στο διαδίκτυο, σύμφωνα με το Pew Research Center.

Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι νέοι εγκαταλείπουν τις εφαρμογές γνωριμιών, με τις 10 κορυφαίες εφαρμογές στο Ηνωμένο Βασίλειο να σημειώνουν τους τελευταίους μήνες μια πτώση σχεδόν 16%, σύμφωνα με έκθεση που δημοσίευσε η Ofcom τον Νοέμβριο του 2024.

Η Tinder έχασε 594.000 χρήστες, ενώ η Hinge σημείωσε πτώση 131.000, η Bumble 368.000 και η Grindr 11.000, σύμφωνα με την έκθεση (εκπρόσωπος της Grindr δήλωσε στο BBC ότι «δεν συμφωνούν με τα δεδομένα της μελέτης και ότι οι χρήστες τους στο Ηνωμένο Βασίλειο συνεχίζουν να αυξάνονται κάθε χρόνο»).

Σύμφωνα με μια μελέτη της Axios του 2023 σε φοιτητές κολεγίων των ΗΠΑ και άλλα μέλη της Γενιάς Z, το 79% δήλωσε ότι σταμάτησε να χρησιμοποιεί τακτικά εφαρμογές γνωριμιών.

Και στην έκθεση Online Nation του 2024, η Ofcom ανέφερε: «Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι για τους νεότερους, ιδίως τη Γενιά Z, η καινοτομία των εφαρμογών γνωριμιών χάνει τη γοητεία της». Σε επιστολή προς τους μετόχους τον Ιανουάριο του 2024, η Match Group Inc, η οποία είναι ιδιοκτήτρια των Tinder και Hinge, αναγνώρισε ότι οι νεότεροι άνθρωποι αναζητούν «έναν τρόπο πιο αυθεντικό για να συνάψουν νέες σχέσεις».

«Η ιδέα της χρήσης ενός κοινού ενδιαφέροντος για να γνωρίσεις κάποιον δεν είναι καινούργια, αλλά έχει ανακαλυφθεί εκ νέου σε αυτή τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή και σηματοδοτεί μια καίρια επιθυμία της Γενιάς Z», λέει η Carolina Bandinelli, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Warwick, η έρευνα της οποίας επικεντρώνεται στις ψηφιακές τεχνολογίες.

Σύμφωνα με την Danait Tesfay, 26 ετών, βοηθό μάρκετινγκ από το Λονδίνο, οι νεότεροι άνθρωποι αναζητούν εναλλακτικές λύσεις στις εφαρμογές γνωριμιών, «είτε πρόκειται για gaming, είτε για κλαμπ τρεξίματος ή εξωσχολικές δραστηριότητες, όπου οι άνθρωποι μπορούν να συναντήσουν άλλους με παρόμοια ενδιαφέροντα και τελικά να αναπτύξουν μια ρομαντική σχέση».

Την ίδια στιγμή που η συμμετοχή σε ορισμένες εφαρμογές γνωριμιών φαίνεται να μειώνεται, οι πλατφόρμες που βασίζονται σε κοινά ενδιαφέροντα προσελκύουν περισσότερους χρήστες.

Για παράδειγμα, η εφαρμογή γυμναστικής Strava έχει πλέον 135 εκατομμύρια χρήστες και, σύμφωνα με την εταιρεία, οι μηνιαίοι ενεργοί χρήστες της αυξήθηκαν κατά 20% πέρυσι. Άλλες ιστοσελίδες που βασίζονται σε κοινά ενδιαφέροντα έχουν σημειώσει παρόμοια αύξηση: η Letterboxd, όπου οι λάτρεις του κινηματογράφου μπορούν να μοιράζονται κριτικές, αναφέρει ότι η κοινότητά της αυξήθηκε κατά 50% πέρυσι.

Η άνοδος των εφαρμογών για χόμπι

Και όπως στην εποχή πριν από το Διαδίκτυο, όταν τα ζευγάρια μπορούσαν να συναντηθούν σε ένα αθλητικό σύλλογο ή στον κινηματογράφο, τώρα οι ελεύθεροι μπορούν να βρουν ο ένας τον άλλον στα αντίστοιχα διαδικτυακά τους μέρη.

«Οι άνθρωποι πάντα συνδέονταν μέσω κοινών ενδιαφερόντων, αλλά με αυτές τις διαδικτυακές κοινότητες έχει δοθεί μια νέα ψηφιακή διάσταση», λέει ο Luke Brunning, συνδιευθυντής του Κέντρου για την Αγάπη, το Σεξ και τις Σχέσεις (CLSR) στο Πανεπιστήμιο του Λιντς.

Οι εφαρμογές για χόμπι αποκτούν επίσης ορισμένα χαρακτηριστικά των κοινωνικών μέσων: το 2023, η Strava εισήγαγε μια λειτουργία ανταλλαγής μηνυμάτων που επιτρέπει στους χρήστες να συνομιλούν απευθείας. Η Strava αναφέρει ότι τα στοιχεία της δείχνουν ότι ένας στους πέντε ενεργούς χρήστες της από τη Γενιά Ζ έχει βγει ραντεβού με κάποιον που γνώρισε μέσω γυμναστηρίων.

«Οι online κοινότητες γυμναστικής γίνονται πλέον σημαντικοί χώροι για την αναζήτηση συντρόφου», λέει η Nichi Hodgson, συγγραφέας του βιβλίου «The Curious History of Dating».

Το ίδιο φαίνεται να ισχύει και για το Letterboxd. Με χρήστες όπως η Chappell Roan και η Charli XCX, είναι μια δημοφιλής πλατφόρμα για τους νεότερους – τα δύο τρίτα των μελών σε μια έρευνα με 5.000 άτομα ήταν κάτω των 34 ετών.

Η εταιρεία αναφέρει ότι γνωρίζει πολλά ζευγάρια που γνωρίστηκαν μέσω της εφαρμογής, μεταξύ των οποίων ένα που συνδέθηκε χάρη στην κοινή τους αγάπη για την ταινία του David Fincher «Mank» που προβλήθηκε το 2020. «Ίσως το να βλέπεις τις κινηματογραφικές προτιμήσεις των άλλων να αποκαλύπτει μια ενδιαφέρουσα πτυχή του εαυτού τους», λέει ο συνιδρυτής του Letterboxd, Matthew Buchanan.

Γιατί αυτή η αλλαγή;

Τι μπορεί να προκαλεί αυτή την αλλαγή; Ενώ οι εφαρμογές γνωριμιών φαινόταν αρχικά να προσφέρουν «την ψευδαίσθηση της επιλογής» και έναν διαφανή, αποτελεσματικό τρόπο να γνωρίσεις συντρόφους, η πραγματικότητα για πολλούς αποδείχθηκε συχνά διαφορετική. Το Pew Research Center διαπίστωσε ότι το 46% των χρηστών εφαρμογών γνωριμιών δήλωσαν ότι οι εμπειρίες τους ήταν συνολικά πολύ ή αρκετά αρνητικές.

Η πρόσφατη μείωση του αριθμού των χρηστών μπορεί επίσης να είναι μια αντίδραση στον τρόπο με τον οποίο είναι δομημένες ορισμένες εφαρμογές – ιδίως η λειτουργία σάρωσης [swipe] για την επιλογή πιθανών συντρόφων, που λανσάρισε το Tinder το 2013 και έχει αντιγραφεί ευρέως.

Ο δημιουργός της, Jonathan Badeen, εμπνεύστηκε εν μέρει από τις πειραματικές μελέτες του ψυχολόγου BF Skinner στη δεκαετία του 1940, ο οποίος έκανε τα πεινασμένα περιστέρια να πιστέψουν ότι η τροφή που τους δινόταν τυχαία σε ένα δίσκο ήταν αποτέλεσμα των κινήσεών τους.

Τελικά, ο μηχανισμός σάρωσης αντιμετωπίζει τώρα μια κριτική. «Πριν από δέκα χρόνια, οι άνθρωποι ήταν ενθουσιώδεις και μιλούσαν αρκετά ανοιχτά για τις εφαρμογές που χρησιμοποιούσαν», λέει η Hodgson. «Τώρα το μοντέλο της Tinder έχει πεθάνει για πολλούς νέους – δεν θέλουν να “σάρωσουν” άλλο, κουράστηκαν».

Ο παράγων «cringe»

Σύμφωνα με τον Brunning, η διεπαφή πολλών εφαρμογών γνωριμιών που μοιάζει με παιχνίδι είναι αποτρεπτική. «Η οικειότητα γίνεται απλή για εσάς, είναι διασκεδαστική βραχυπρόθεσμα, αλλά όσο περισσότερο παίζετε, τόσο περισσότερο αισθάνεστε άβολα».

Η πανδημία μπορεί να είχε επίσης αντίκτυπο, λέει ο καθηγητής Brian Heaphy του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ, ο οποίος έχει μελετήσει τη χρήση των εφαρμογών γνωριμιών κατά τη διάρκεια και μετά τα lockdown: «Κατά τη διάρκεια της Covid, οι εφαρμογές γνωριμιών έγιναν κάτι σαν social media – επειδή οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να συναντηθούν, έψαχναν για διαφορετικά πράγματα».

Αν και αυτό δεν κράτησε και μετά την πανδημία, «έδωσε στους ανθρώπους την αίσθηση ότι θα μπορούσε να είναι διαφορετικό από το να κάνεις swipe και να μην λαμβάνεις απαντήσεις – που αντικατοπτρίζει όλα τα αρνητικά της κουλτούρας των εφαρμογών γνωριμιών», λέει ο Heaphy.

Και σε αυτό το πλαίσιο, το γεγονός ότι τα βιντεοπαιχνίδια ή οι διαδικτυακές κοινότητες όπως το Strava ή το Letterboxd δεν έχουν σχεδιαστεί για γνωριμίες μπορεί να είναι ελκυστικό. Προσελκύοντας χρήστες για ένα ευρύτερο φάσμα λόγων, υπάρχει λιγότερη πίεση σε κάθε αλληλεπίδραση.

«Αυτές οι εφαρμογές δεν προσφέρουν μια εμπορευματοποιημένη μορφή σχέσεων και σεξ, οπότε μπορούν να φαίνονται πιο αυθεντικές», λέει ο καθηγητής Heaphy. Είναι ένας τύπος σύνδεσης χωρίς το βάρος των όποιων προσδοκιών.

Σύμφωνα με την Hodgson, «ενώ ορισμένες εφαρμογές γνωριμιών μπορούν να αναδείξουν τις χειρότερες συμπεριφορές, αυτοί οι διαφορετικοί διαδικτυακοί χώροι μπορούν να κάνουν το αντίθετο, επειδή οι άνθρωποι μοιράζονται κάτι που τους αρέσει».

Νέα είδη εφαρμογών γνωριμιών

Ωστόσο, οι εφαρμογές γνωριμιών δεν τα παρατάνε χωρίς μάχη. Η Hinge εξακολουθεί να «οργανώνει ένα ραντεβού κάθε δύο δευτερόλεπτα», σύμφωνα με έναν εκπρόσωπό της. Η Tinder αναφέρει ότι κάθε τρία δευτερόλεπτα ξεκινά μια σχέση στην πλατφόρμα της και ότι σχεδόν το 60% των χρηστών της είναι ηλικίας 18-30 ετών.

Στην πραγματικότητα, οι εφαρμογές φαίνεται να υιοθετούν τη στροφή προς πλατφόρμες κοινών ενδιαφερόντων, λανσάροντας εξειδικευμένες εναλλακτικές λύσεις, όπως αυτές που βασίζονται στη φυσική κατάσταση, τον βιγκανισμό, την ιδιοκτησία σκύλων ή ακόμα και τα… ανδρικά γένια.

Επίσης, εξελίσσονται για να ενθαρρύνουν διαφορετικά είδη αλληλεπίδρασης. Στο Breeze, οι χρήστες που συμφωνούν να βγουν ραντεβού δεν επιτρέπεται να ανταλλάσσουν μηνύματα πριν συναντηθούν, ενώ το Jigsaw κρύβει τα πρόσωπα των χρηστών και αποκαλύπτει την πλήρη φωτογραφία μόνο μετά από ένα ορισμένο αριθμό αλληλεπιδράσεων.

«Αυτό σημαίνει ότι είναι πρόωρο να ανακηρύξουμε το θάνατο των εφαρμογών γνωριμιών», πιστεύει ο καθηγητής Heaphy.

Πώς μπορεί να είναι το μέλλον;

Σε έναν όλο και πιο διαδικτυακό κόσμο, η λύση για τη βελτίωση των σχέσεων μπορεί να μην είναι απλά η αποσύνδεση από το διαδίκτυο. Αντ’ αυτού, οι εφαρμογές που μπορούν να προσφέρουν μια εμπειρία που αντικατοπτρίζει καλύτερα τις καλύτερες αλληλεπιδράσεις της πραγματικής ζωής, αξιοποιώντας παράλληλα τις δυνατότητες των ψηφιακών, μπορεί επίσης να δείξουν τον δρόμο προς το μέλλον.

Με την επικείμενη ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στις εφαρμογές γνωριμιών, βρισκόμαστε «σε μια πραγματική καμπή», λέει ο Brunning. «Είναι ενδιαφέρον να δούμε αν θα καταλήξουμε σε συγκεκριμένες εφαρμογές μόνο για γνωριμίες ή σε κάτι πιο ευέλικτο».

Ο Μπράνινγκ αναφέρεται σε πλατφόρμες στην Κίνα που είναι πιο πολυχρηστικές. «Οι άνθρωποι τις χρησιμοποιούν για συνομιλία, για κοινότητα και για να κάνουν επιχειρήσεις – μπορούν επίσης να είναι πλατφόρμες γνωριμιών, αλλά συχνά δεν είναι αποκλειστικά για αυτό».