Attachment Parenting – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Μία από τις παρεξηγημένες έννοιες όπου αρκετοί γονείς «χάνονται» είναι αυτή της Θεωρίας Προσκόλλησης (attachment parenting). Ας δούμε λοιπόν τι μας λέει αυτή η θεωρία και τι χρειάζεται να προσέξουμε.

Τι είναι το Attachment parenting;

Πρόκειται για έναν όρο που στηρίζεται στη θεωρία που ανέπτυξε ο βρετανός ψυχίατρος John Bowlby στις αρχές της δεκαετίας του 1950 μέσα από τη μελέτη της συμπεριφοράς των ζώων (αν έχετε δει φωτογραφίες με μαϊμουδάκια) που στερήθηκαν τη μητέρα τους. Είναι μια σύγχρονη θεώρηση που βασίζεται στη θεωρία της προσκόλλησης και βασίζεται στην ιδέα ότι η σύνδεση και η ανταπόκριση ενός γονέα στις ανάγκες του μωρού του έχουν επίδραση στη μελλοντική συναισθηματική υγεία και στις σχέσεις που το μικρό του θα διαμορφώσει στο μέλλον.

Επιπλέον, δίνεται έμφαση στην προσκόλληση αυτή μέσα από το σχηματισμό φυσικών και συναισθηματικών δεσμών βρέφους-γονιού με καθορισμένα «εργαλεία», σχεδιασμένα ειδικά για να προάγουν τη μέγιστη ενσυναίσθηση, την ανταπόκριση και τη φυσική επαφή.

Στόχος είναι η ενίσχυση της εμπιστοσύνης ανάμεσα στο βρέφος και στο γονιό του. Ο γονιός μαθαίνει να αναγνωρίζει και να ανταποκρίνεται κατάλληλα στα σήματα που του δίνει το μωρό του και το μωρό νιώθει σίγουρο ότι θα ικανοποιηθούν οι ανάγκες του. Πιο απλά, το βρέφος αναπτύσσει ενστικτωδώς έναν δυνατό δεσμό με τον φροντιστή, όταν νιώθει ασφάλεια ως προς την ικανοποίηση των αναγκών του. Όσο καλύτερα ικανοποιούνται οι ανάγκες του, τόσο μεγαλύτερη ασφάλεια και εμπιστοσύνη αναπτύσσει στο τρόπο που σχετίζεται στο μέλλον. Αντίθετα, τα βρέφη εκείνα όπου οι ανάγκες τους δεν ικανοποιούνται και δεν αναπτύσσουν έναν ασφαλή δεσμό με τον φροντιστή τους, δεν δημιουργείται δηλαδή μία «, μεγαλώνοντας δεν μπορούν εύκολα να εμπιστευτούν καθώς δεν γνωρίζουν έναν υγιή τρόπο για να σχετιστούν. Μάλιστα, τα κύρια χαρακτηριστικά στις σχέσεις τους είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης, η ανασφάλεια, η έλλειψη ενσυναίσθησης, ο θυμός…

Για παράδειγμα, σκεφτείτε το βρέφος που κλαίει γιατί πεινάει. Το κλάμα είναι ο μοναδικός τρόπος που μπορεί να επικοινωνήσει με το περιβάλλον του.

Δίνει λοιπόν το σήμα, κλαίει, περιμένοντας να έρθει η τροφή από το γονιό ή τον φροντιστή του γενικότερα. Αν ο γονιός ανταποκριθεί έγκαιρα, το βρέφος ικανοποιεί την ανάγκη του και αρχίζει και νιώθει σιγουριά και ασφάλεια, αισθάνεται ότι επικοινωνεί και σταδιακά αναπτύσσεται ανάμεσα σε αυτό και στο γονιό του ένα δέσιμο και μία σχέση στοργής, ένας ισχυρός δεσμός. Αν αντίθετα, το βρέφος κλαίει, δίνοντας το σήμα για τροφή αλλά η ανάγκη του δεν ικανοποιείται, ο γονιός δεν το ταΐζει, η ανασφάλεια αρχίζει και κυριαρχεί, μαζί με την έλλειψη εμπιστοσύνης. Τότε, το βρέφος νιώθει πως δεν υπάρχει κανείς να το φροντίσει, είναι μόνο του και αναλόγως θα διαμορφώσει και τον τρόπο που σχετίζεται με το περιβάλλον…. Κάτι ανάλογο συμβαίνει ακόμα και όταν η μητέρα, άλλες φορές ανταποκρίνεται στην βρεφική ανάγκη σχετικά γρήγορα και άλλες αργεί σημαντικά, στέλνοντας ένα συγχυτικό μήνυμα που το βρέφος δεν μπορεί να αποκωδικοποιήσει εύκολα: «να εμπιστευτώ ή όχι;» Και φυσικά αυτός είναι και ο τρόπος που βλέπουμε σε ενήλικες πλέον που από τη μία μπορεί να έρχονται πολύ κοντά στις σχέσεις και από την άλλη να φεύγουν τόσο μακριά ξαφνικά…

Ας έχουμε στο μυαλό μας πως η συγκεκριμένη θεωρία δεν σημαίνει πως μόλις το βρέφος κλάψει πρέπει να τρέξει αμέσως κάποιος να ικανοποιήσει την ανάγκη του, να είναι έτοιμη δηλαδή η μητέρα να του δώσει το γάλα πριν ακόμη εκείνο καλά καλά καταλάβει ότι πεινάει. Ούτε όμως και να το αφήνει να κλαίει και να κλαίει για να μην το …κακομάθει, όπως λένε κάποιοι. Το βρέφος χρειάζεται να μάθει να αναγνωρίζει και να δίνει τα σήματα για τις ανάγκες του, τις οποίες ο γονιός ικανοποιεί. Και έτσι σχηματίζεται ένας υγιής δεσμός ανάμεσα στο γονιό και στο παιδί, ενισχύοντας την ψυχοσυναισθηματική ασφάλεια. Ένας ισχυρός δεσμός που αργότερα – ως ενήλικας – θα μεταφέρει στις δικές του διαπροσωπικές και διαφυλικές σχέσεις.

Μαρίνα Μόσχα

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας