Νέες ελπίδες από πειραματικό εμβόλιο για τον ΗΙV, μετά τη δοκιμή σε ανθρώπους

Θετικά πρώιμα αποτελέσματα εμφανίζει ένα υποψήφιο εμβόλιο κατά του HIV παράγοντας ευρέως εξουδετερωτικά αντισώματα στο 97% των εθελοντών που μετείχαν στη δοκιμή Φάσης 1.

Το εμβόλιο με την ονομασία eOD-GT8 60mer
κατασκευάστηκε από την τροποποιημένη
έκδοση μιας πρωτεΐνης που υπάρχει στον
ιό HIV. Αυτό το σωματίδιο σχεδιάστηκε για
να προετοιμάσει τον οργανισμό ώστε να
δημιουργήσει ευρέως εξουδετερωτικά
αντισώματα, τα οποία πιστεύεται ότι
είναι κρίσιμα για τη δημιουργία ανοσίας
κατά του HIV. Τα ευρέως εξουδετερωτικά
αντισώματα θα αναγνωρίσουν ένα μεγάλο
τμήμα υποτύπων HIV, το οποίο είναι
απαραίτητο για την παροχή ανοσίας επειδή
ο ιός HIV μεταλλάσσεται συχνά.

Σαράντα οκτώ εθελοντές είτε έλαβαν το υποψήφιο εμβόλιο είτε ένα εικονικό φάρμακο και 35 από τους 36 εξ αυτών, που έλαβαν το υποψήφιο εμβόλιο εμφάνισαν ενεργοποίηση ευρέως εξουδετερωτικών πρόδρομων κυττάρων Β αντισωμάτων, που θα μπορούσαν δημιουργήσουν το πρώτο βήμα στον δρόμο προς την ανοσία. Η ουσία αυτής της τεχνικής έγκειται ουσιαστικά στο να εκπαιδεύσει το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει μια ευρεία γκάμα φυσικών υποτύπων HIV, σύμφωνα με τον Γουίλιαμ Σιφ, εκ των συντακτών της μελέτης και καθηγητή στο τμήμα Ανοσολογίας και Μικροβιολογίας στο Scripps Research.

Τα ευρήματα της δοκιμής Φάσης 1 του πειραματικού εμβολίου

«Υπάρχουν μόνο μερικά τμήματα στην επιφάνεια της ακίδας του HIV, που παραμένουν ίδια ή σχετικά ίδια σε διαφορετικά απομονωμένα στελέχη. Και προσπαθούμε να δημιουργήσουμε πολύ συγκεκριμένα αντισώματα με πολύ συγκεκριμένες ιδιότητες που τους επιτρέπουν να δεσμεύονται σε αυτά ακριβώς τα τμήματα της επιφάνειας της ακίδας», είπε ο Σιφ.

Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι ένα σχήμα δύο δόσεων του εμβολίου, που χορηγείται με διαφορά οκτώ εβδομάδων, μπορεί να προκαλέσει ανοσολογικές αποκρίσεις κατά του ιού της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας. Στη μελέτη φάσης 1 του υποψήφιου εμβολίου για τον HIV ουδείς ανέφερε σοβαρές παρενέργειες και άλλες ανεπιθύμητες παρενέργειες όπως πόνος στο σημείο της ένεσης, ενώ οι πονοκέφαλοι ήταν ήπιοι έως μέτριοι και υποχώρησαν σε μία έως δύο ημέρες. Τα ευρήματα, που δημοσιεύτηκαν στην ακαδημαϊκή επιθεώρηση Science χθες Πέμπτη, ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του AIDS, ανακοινώθηκαν για πρώτη φορά το 2021 στο εικονικό συνέδριο που φιλοξενήθηκε από την International AIDS Society HIV Research for Prevention, ενώ τη δοκιμή του εμβολίου συνδιοργάνωσαν η International AIDS Vaccine Initiative και η Scripps Research.

Ερευνητές προσπαθούν εδώ και σχεδόν
40 χρόνια να φτιάξουν εμβόλιο για τον
HIV

Ο HIV (Human Immunodeficiency Virus – Ιός Ανοσοανεπάρκειας του Ανθρώπου) είναι ο ιός που προκαλεί το Σύνδρομο της Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας (Acquired Immune Deficiency Syndrome – AIDS) και δρα καταστρέφοντας κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, τα CD4+ T λεμφοκύτταρα, που παίζουν καίριο ρόλο στην προστασία του οργανισμού από λοιμώξεις και άλλα νοσήματα. Η παρασκευή εμβολίων για τον ΗIV είναι δύσκολη, εν μέρει λόγω της τάσης του ιού να μεταλλάσσεται και να αποφεύγει τις άμυνες του ανοσοποιητικού συστήματος, καθιστώντας πιο δύσκολη την αναγνώρισή του.

Επιπλέον, σχεδόν ουδείς, πλην ορισμένων εξαιρέσεων, έχει θεραπευτεί από μόλυνση από τον ιό HIV. Αυτό σημαίνει ότι δεν γνωρίζουμε τι είδους κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στο σώμα μπορούν πραγματικά να προστατεύσουν από μόλυνση. Θεωρητικά, αυτό το εμβόλιο θα είναι το πρώτο σε μια σειρά πολλαπλών εμβολίων, με το καθένα να χρησιμοποιεί ένα διαφορετικό σωματίδιο HIV για να εκπαιδεύσει το ανοσοποιητικό σύστημα. Καθώς προχωρούν οι εμβολιασμοί, τα μόρια πλησιάζουν ολοένα και περισσότερα εκείνα του ιού HIV, μέχρι που τα παραγόμενα αντισώματα να μπορούν να συνδέονται με πολλά διαφορετικά είδη HIV. «Αυτός είναι ένας εντελώς νέος τρόπος σκέψης για το πώς να φτιάξεις ένα εμβόλιο», είπε ο Σιφ.

Και η Moderna αναπτύσσει
εμβόλιο για τον HIV βάσει
παρόμοιας έρευνας

Σύμφωνα με τον Σιφ, η ομάδα συνεργάζεται
με την Moderna για την ανάπτυξη
και δοκιμή ενός εμβολίου για την παροχή
των σωματιδίων HIV, που εκπαιδεύουν το
ανοσοποιητικό σύστημα, μέσω mRNA, αντί
του μοντέλου που βασίζεται σε πρωτεΐνες,
το οποίο χρησιμοποίησε
αυτή η πιο πρόσφατη μελέτη. Μια μελέτη
φάσης 1 δοκιμάζει επί του παρόντος το
ίδιο σωματίδιο, καθώς και ένα άλλο
κατασκευασμένο σωματίδιο, με σύστημα
παροχής mRNA. Μια άλλη μελέτη δοκιμάζει
το ίδιο σωματίδιο σε μια κλινική δοκιμή
στην Αφρική.

Θα χρειαστεί χρόνος για να ξεκινήσουν οι δοκιμές φάσης 2, σύμφωνα με τον Σιφ, και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι το εμβόλιο θα λειτουργήσει τελικά. Αλλά αν συμβεί, αυτή η τεχνική θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή άλλων εμβολίων, όπως είπε ένα καθολικό εμβόλιο κατά του κορωνοϊού ή της γρίπης. «Αισιοδοξούμε ότι υπάρχουν κάποιες πιθανότητες αυτή η προσέγγιση να είναι χρήσιμη για κάτι περισσότερο από τον ιό HIV», είπε ο Σιφ.