Το πρώτο ανεπαίσθητο σημάδι της άνοιας που μπορεί να εκδηλωθεί 20 χρόνια πριν από την εκδήλωση της νόσου

Τα πρώτα σημάδια της άνοιας μπορεί να εμφανιστούν δεκαετίες πριν οι ασθενείς παρατηρήσουν απώλεια μνήμης, προειδοποιούν ειδικοί με μια νέα μελέτη.

Οι επιστήμονες λένε ότι τα προβλήματα χωρικής αντίληψης, όπως η δυσκολία στο να διαβάσει κανείς τον δορυφορικό πλοηγό ή η αδέξια στάση κοντά σε άλλους ανθρώπους, μπορεί να είναι τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια, τα οποία εμφανίζονται έως και 20 χρόνια πριν από τα παραδοσιακά συμπτώματα της άνοιας, όπως η απώλεια μνήμης και η σύγχυση και πολλά χρόνια πριν τα πρώτα σημάδια της διαγνωσθούν σε απεικονιστικές εξετάσεις.

Αυτό συμβαίνει επειδή, σύμφωνα με  ερευνητές  του Ινστιτούτου Allen για την Επιστήμη του Εγκεφάλου στο Σιάτλ, η ασθένεια αναπτύσσεται σε δύο διακριτές φάσεις.

Η πρώτη, λεγόμενη «αόρατη» φάση, η οποία μπορεί να ξεκινήσει δεκαετίες πριν τα συμπτώματα γίνουν εμφανή, περιλαμβάνει βλάβη σε λίγα μόνο ευάλωτα κύτταρα στον εγκέφαλο. 

Και αυτό συμβαίνει συνήθως στο τμήμα του εγκεφάλου που είναι σημαντικό για την πλοήγηση στο χώρο, εξήγησε σε μια νέα έκθεση σχετικά με την αμερικανική έρευνα ο καθηγητής Michael Hornberger, ειδικός στην άνοια από το Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας, όπως αναφέρει η Daily Mail.

«Αυτό πιθανώς εξηγεί γιατί η απώλεια του προσανατολισμού μπορεί να είναι ένα από τα πρώτα σημάδια της νόσου Αλτσχάιμερ».

Στη δεύτερη φάση, παρατηρείται συσσώρευση συγκεκριμένων πρωτεϊνών (Ταυ και Αμυλοειδών) στον εγκέφαλο. Ενώ οι περισσότεροι εγκέφαλοι που γερνούν έχουν κάποιο επίπεδο και των δύο αυτών πρωτεϊνών, μια σημαντική συσσώρευση αυτών μπορεί να δημιουργήσει πλάκες και να προκαλέσει μπερδέματα – και αυτό πιστεύεται ότι ευθύνεται για τα συμπτώματα άνοιας.

Τότε εμφανίζονται τα προειδοποιητικά σημάδια γνωστικής κατάρρευσης που συνήθως συνδέουμε με την άνοια —συμπεριλαμβανομένης της απώλειας μνήμης, των γλωσσικών δυσκολιών και των προβλημάτων σκέψης και συλλογισμού.

Η μεθοδολογία της μελέτης

Στη μελέτη
τους οι ερευνητές του
Ινστιτούτου Άλεν για την Επιστήμη του
Εγκεφάλου στο Σιάτλ των ΗΠΑ εξέτασαν
μετά θάνατον τους
εγκεφάλους 84 ασθενών με Αλτσχάιμερ και
εντόπισαν στοιχεία
πρώιμου θανάτου των εγκεφαλικών κυττάρων
πολύ πριν η βλάβη γίνει ορατή στις
αξονικές ή μαγνητικές
τομογραφίες.

Χρησιμοποιώντας ισχυρό λογισμικό μηχανικής μάθησης, οι επιστήμονες παρακολούθησαν τις τοξικές πρωτεΐνες του εγκεφάλου Ταυ (Τau) και αμυλοειδoύς, που συνδέονται ευρέως με τη νόσο, και διαπίστωσαν ότι ακόμη και χαμηλά επίπεδά τους προκάλεσαν βλάβη σε βασικά εγκεφαλικά κύτταρα, που είναι γνωστά ως ανασταλτικοί νευρώνες.

«Ο εντοπισμός της
πρώιμης απώλειας νευρώνων θα
μπορούσε να είναι κρίσιμης
σημασίας για την ανάπτυξη
θεραπευτικών παρεμβάσεων για την
προστασία τους και την πρόληψη περαιτέρω
γνωστικής κατάπτωσης»,
σημειώνει ο νευροεπιστήμονας
και βασικός συντάκτης της μελέτης, δρ
Μαριάνο Γκάμπιτο.

Και όσο νωρίτερα εντοπιστεί
η ασθένεια, τόσο μεγαλύτερες είναι οι
πιθανότητες να επιβραδυνθεί
ή ακόμη και να σταματήσει εν
τη γενέσει της.

«Η μακρά προ-συμπτωματική και σιωπηλή περίοδος της νόσου Αλτσχάιμερ δημιουργεί ευκαιρίες για έγκαιρη ανίχνευση, έγκαιρη παρέμβαση, ακόμη και πρόληψη των συμπτωμάτων της άνοιας», τονίζει ο δρ Άιγκορ Καμάργκο Φοντάνα της «Alzheimer’s Association».