Παρασκευή , 29 Μάρτιος 2024

Το Περιβόλι στη Βάρη μάς φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στη φύση

Το Περιβόλι στη Βάρη είναι καταρχήν αυτό που λέει το όνομά του. Ένας ανοιχτός χώρος που επιτρέπει την άμεση, χαλαρή, ελεύθερη και ευεργετική επαφή με τη φύση. Αν ο επισκέπτης το επιθυμεί, μπορεί να έρθει στο Περιβόλι για να πιει τον καφέ του ή να φάει τα εξαιρετικά πιάτα που σερβίρει ο σεφ -με λαχανικά από το Περιβόλι, προφανώς- και να αρκεστεί σ’ αυτό.

Ο πιο παρατηρητικός, ή πιο υποψιασμένος, θα προσέξει τα ανάμεικτα φυτεμένα λαχανικά του Περιβολιού. Τα φυτεμένα σε σπείρα μυρωδικά. Τον μικρό καλαμιώνα και τη λιμνούλα, που δεν είναι μόνο αυτό που φαίνεται. Τις κότες, που ζουν σε κάτι σαν μεταφερόμενο ιγκλού και τα σκουλήκια που έχουν την τιμητική τους και την ολόδική τους Σκουληκοφάρμα.

Ίσως έτσι ο επισκέπτης διερωτηθεί για τη φιλοσοφία του Περιβολιού και τις αρχές της περμακουλτούρας. Ίσως αν γνωρίζει ήδη κάτι σχετικό, το δει να εφαρμόζεται μπροστά στα μάτια του. Όχι σε κάποια άκρη του κόσμου αλλά μερικά χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο της Αθήνας. Κι όταν αυτό συμβαίνει, η δουλειά της Άννας Μορδεχάι της προσφέρει μία μεγάλη επιβράβευση: Να ξέρει πως έχει βάλει το δικό της λιθαράκι ώστε ο κάθε ένας επισκέπτης να κάνει, από όποιο σημείο κι αν βρίσκεται, ένα βήμα πιο κοντά στη φύση.

Με θητεία στον χώρο της μόδας, η Άννα Μορδεχάι ήρθε σε επαφή με την περμακουλτούρα σε κάποιο ταξίδι της και ανακάλυψε πως όσα αυτή πρεσβεύει της ταίριαζαν. «Είναι σημαντικό ο καθένας να βρει τον δρόμο του, και αν έχει τον νου του τον βρίσκει» λέει στο newsbeast.gr καθώς μας ξεναγεί στο Περιβόλι.

Τι είναι με δυο λόγια η περμακουλτούρα; Είναι η ιδέα να σέβεσαι και να παρατηρείς τη φύση, τον τρόπο που λύνει διάφορα ζητήματα, και να μαθαίνεις από αυτήν, αντιγράφοντάς τη για να λύσεις και τα δικά σου ζητήματα. Μπορεί να ακούγεται περίπλοκο αλλά δεν είναι. Εφαρμόζεται σχεδόν σε κάθε γωνιά του Περιβολιού και δίνει μια εναλλακτική προοπτική για το μέλλον.

IMG_2983

«Η δουλειά μου είναι να δώσω σε κάθε άνθρωπο που θα έρθει εδώ το ερέθισμα» λέει η κα Μορδεχάι. «Θέλουμε να βοηθήσουμε τον πλανήτη για να μας επιτρέψει να μείνουμε» εξηγεί «εάν θέλουμε να μείνουμε πρέπει να βρούμε τη θέση μας, γιατί την έχουμε λίγο ξεχάσει». Η ίδια αποφάσισε πως θέλει να είναι μέρος της λύσης και όχι μέρος του προβλήματος, το πώς γίνεται αυτό μπορεί κανείς να το ανακαλύψει με μια βόλτα στο Περιβόλι στη Βάρη. «Υπάρχουν άνθρωποι που έρχονται και λένε “είναι άτσαλο, είναι άτακτο” το περιβόλι. “Είναι άγριο” τους εξηγώ. Είναι φυσικό, όπως θέλει η φύση να είναι και όχι όπως θα θέλαμε εμείς. Ο χώρος μας αλλάζει όπως η φύση, του το επιτρέπουμε να είναι διαφορετικός τον χειμώνα, διαφορετικός το καλοκαίρι. Κι εμείς μπορούμε να δούμε την ομορφιά σε όλα της τα στάδια».

IMG_2606

-Πόσα χρόνια ζωής μετρά το Περιβόλι;

Ξεκινήσαμε το 2011, είμαστε ανοιχτοί για το κοινό τα τελευταία τέσσερα χρόνια και αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να δώσουμε μια ευκαιρία στους κατοίκους της πόλης να έχουν καθημερινή επαφή με τη φύση. Άρα για μας οποιαδήποτε επίσκεψη γίνεται στον χώρο είναι καταρχάς εκπαιδευτική. Αυτό δεν σημαίνει πως ο άνθρωπος που θα έρθει εδώ θα συμμετάσχει σώνει και καλά σε κάποιο σεμινάριο αλλά ό,τι κάνει κανείς εδώ είναι φτιαγμένο για να του διδάξει και κάτι. Μπορεί να μη θέλει να μάθει για την περμακουλτούρα, να μην έρχεται επί τούτου, αλλά θα δοθούν πολλά ερεθίσματα σε αυτή την κατεύθυνση. Ένα απλό παράδειγμα είναι το μενού μας, δεν σερβίρουμε ντομάτα όταν δεν έχουν ντομάτες τα παρτέρια μας. Ακόμα και η ηλιακή μας τουαλέτα έχει κάτι να του μάθει. Δεν έχει κάτι περίεργο, απλώς ό,τι κάνουμε πάει στον ηλιακό φούρνο, ψήνεται και αποστειρώνεται και όταν φεύγει είναι οργανική ύλη νεκρή, χωρίς μικροοργανισμούς που να μπορούν να μας βλάψουν.

IMG_2981

Εμείς εδώ αγαπάμε πολύ τους μικροοργανισμούς. Το μικρόβιο δεν είναι κακό, είμαστε η γενιά που μεγαλώσαμε και φοβόμαστε όλα τα μικρόβια, αγαπάμε τη χλωρίνη, την αντιβίωση. Εμείς εδώ μιλάμε για προβιοτικά, μικροοργανισμούς που ενισχύουν τη ζωή και την ευεξία μας. Ξέρουμε πως αυτά που βρίσκονται στο χώμα, όταν τα τρώμε, όταν αγγίζουμε χώμα και περνούν μέσα από το δέρμα μας, εκκρίνουμε σεροτονίνη, το μυστικό της ευτυχίας. Όσοι πιάνουν χώμα το ξέρουν κι όσοι δεν πιάνουν καλό είναι να το ανακαλύψουν.

IMG_2951

-Και ποιος είναι ο στόχος του Περιβολιού;

Οι φάρμες περμακουλτούρας συνήθως, ειδικά στην Ελλάδα, είναι σε μακρινά σημεία. Πρέπει να ταξιδέψεις, να μπεις στην εμπειρία 100%, να τη ζήσεις στο πετσί σου. Εμείς προσπαθούμε να μιλήσουμε στους ανθρώπους που δεν έχουν καν ακούσει για περμακουλτούρα, που θα έρθουν εδώ απλώς για να περάσουν ωραία και να βρεθούν κοντά στη φύση και θα θελήσουν αυτό το συναίσθημα που βίωσαν εδώ, της ηρεμίας, της ευεξίας, της γαλήνης, να το φέρουν μέσα στη ζωή τους.

IMG_3011

Στην περμακουλτούρα λέμε «start where you are, do what you can, use what you have« (ξεκίνα από εκεί που βρίσκεσαι, κάνε ό,τι μπορείς, χρησιμοποίησε ό,τι έχεις). Οπότε σκοπός μας είναι ο κάθε άνθρωπος που έρχεται εδώ, από το σημείο που βρίσκεται, όποιο κι αν είναι αυτό, να κάνει ένα βήμα πιο κοντά στη φύση.

IMG_2976

Εμείς παίρνουμε μηνύματα και από το παρελθόν, η περμακουλτούρα προσπαθεί να μαζέψει και τη γνώση των προγόνων μας και τις νέες τεχνολογίες, να τις συγκεράσει έτσι ώστε να ζούμε μία ζωή πιο κοντά στη φύση. Περμακουλτούρα σημαίνει παρατηρώ τη φύση και μιμούμαι τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί. Για παράδειγμα στη φύση δεν υπάρχουν σκουπίδια. Η έννοια σκουπίδι είναι ανθρώπινη, μόνο ο άνθρωπος έχει καταφέρει να αφαιρέσει στοιχεία από τον θρεπτικό κύκλο. Εμείς προσπαθούμε να τα επανεντάξουμε. Πώς το κάνουμε αυτό; Καλλιεργούμε τα λαχανικά μας, τα προετοιμάζει ο σεφ στην κουζίνα μας, τα σερβίρουμε στους πελάτες μας και ό,τι δεν χρησιμοποιηθεί είτε γιατί ο σεφ άφησε τις φλούδες έξω είτε γιατί δεν φαγώθηκε, πηγαίνει στη σκουληκόφαρμά μας, στις κοτούλες μας.

IMG_2599

Εκείνες καθαρίζουν ό,τι θέλουν και ό,τι αφήνουν πίσω είναι το καλύτερο για τα φυτά μας, τα οποία ξαναμεγαλώνουν για να τα ξανασερβίρουμε και άρα ο κύκλος κλείνει. Ό,τι θρεπτικό μπαίνει στον χώρο δεν φεύγει αλλά συμβάλλει στον εμπλουτισμό του. Τα τελευταία επτά χρόνια έχουμε ενσωματώσει στον χώρο πάνω από 350 τόνους οργανικής ύλης. Αυτή θα κατέληγε στη χωματερή και θα χαρακτηριζόταν σκουπίδι αλλά δεν είναι. Είναι θρεπτικά στοιχεία κι εμείς έχουμε κάθε χρόνο καλύτερο χώμα, περισσότερα και πλουσιότερα λαχανικά χωρίς να λιπαίνουμε, χωρίς να οργώνουμε, χωρίς να βοτανίζουμε.

IMG_2600

– Άρα η περμακουλτούρα δεν λέει «επιστροφή στο παρελθόν»…

Η περμακουλτούρα δεν είναι σε καμία περίπτωση επιστροφή στο χωριό. Δεν προσπαθούμε να ζήσουμε όπως ζούσαν οι παππούδες μας. Δεν ζούσαν τόσο καλά όσο νομίζουμε, εμείς ζούμε καλύτερα. Απλώς πήραμε έναν δρόμο που μας απομακρύνει από την φύση που είναι γύρω μας και από την φύση που είναι μέσα μας. Οπότε εμείς προσπαθούμε να ξαναγυρίσουμε στον δρόμο που μας δίνει η φύση, συνεχίζοντας να προχωρούμε μπροστά. Μου λένε πολλές φορές «όχι πλαστικό». Μα το πλαστικό από μόνο του δεν είναι κακό, η χρήση του είναι κακή, το πλαστικό μίας χρήσης είναι προβληματικό. Ένα πλαστικό που θα γίνει σωλήνας άρδευσης και θα πρασινίσει έναν χώρο που δεν υπήρχε άλλος τρόπος να πρασινίσει ή θα έπρεπε να σπάω τη μέση μου να πηγαίνω εγώ νερό εκεί κάθε πρωί, είναι καλό. Θα μείνει εκεί για 500 χρόνια και θα συνεχίσει να ποτίζει. Δεν χρειάζεται να είμαστε απόλυτοι, χρειάζεται όμως ό,τι κάνουμε να το κοιτάζουμε ολιστικά, όχι μόνο μέσα από τα μάτια τα δικά μας αλλά και μέσα από τα μάτια όλου του συστήματος.

IMG_3002

– Και στο πλαίσιο αυτό μπορεί να αξιοποιηθεί και ό,τι γνώση έχει κατακτηθεί στον χρόνο.

Ξεκάθαρα, ξέρουμε πλέον φυσική, ξέρουμε χημεία, έχουμε αυτοματισμούς, δεν έχουμε λόγο να πούμε ότι το καινούργιο είναι κακό, το καινούργιο είναι καλό. Η τουαλέτα μας ας πούμε είναι τελευταία λέξη της τεχνολογίας, αλλά είναι και προς τη σωστή κατεύθυνση. Την έφτιαξε ένας τύπος στη Νότια Αφρική επειδή δεν είχε νερό, τέτοιες τουαλέτες υπάρχουν ήδη στη Γαλλία, στην Ελβετία, στην Αγγλία. Στην Ελλάδα δεν το έχει προβλέψει ο νομοθέτης, η δική μας δουλειά ως πολίτες είναι να τον αναγκάσουμε να το προβλέψει. Και εμένα η δουλειά μου είναι να δώσω σε κάθε άνθρωπο που θα έρθει εδώ και δεν έχει ιδέα για την τουαλέτα αυτή, το ερέθισμα. Να ξέρει ότι υπάρχει και μία άλλη λύση. Οι μικρές αλλαγές φέρνουν τις μεγάλες.

IMG_2972

– Η Σκουληκόφάρμα τι είναι;

Εδώ καταλήγουν τα υπολείμματα της καλλιέργειας και του εστιατορίου τα τελευταία επτά χρόνια. Όλος ο χώρος είναι ένας τεράστιος κομποστοποιητής, απλώς επειδή έχω έναν όγκο απορριμμάτων που θέλω να τον διαχειριστώ με τρόπο πιο συγκεκριμένο προσαρμόζω το φυσικό μοντέλο συνεχίζοντας να ζω με βάση τη φύση του σκουληκιού. Οπότε εδώ γίνεται κομποστοποίηση αρκετά εντατικά.

IMG_3012

– Τα παιδιά μπορούν να έρθουν εδώ, να δουν και να πιάσουν τα σκουλήκια;

Παιδί να έρθει εδώ, στο πλαίσιο κάποιου από τα προγράμματά μας, και να μην αγγίξει σκουλήκι, θα ήταν για μένα κάτι δύσκολο. Τα παιδιά είναι ευτυχισμένα με αυτό και είναι σημαντικό να καταλάβουν τον κύκλο της τροφής. Στη τροφική αλυσίδα μαθαίνουμε στο παιδί πως είναι στην κορυφή ο άνθρωπος και όλα συμβαίνουν γι’ αυτόν, αλλά ο άνθρωπος είναι μόνο ένα από όλα τα στοιχεία. Πρέπει να καταλάβει ποιος είναι ο δικός του ρόλος, ποιος είναι ο ρόλος των άλλων και να δουλέψουμε συνεργατικά. Κι αν αυτό ακούγεται κάπως new age, δεν είναι.

IMG_2955

– Και τι είναι το περίφημο «κοτοτρακτέρ»;

Στην περμακουλτούρα παρατηρούμε τη φύση, βλέπουμε τα δικά της μοτίβα και επιχειρούμε να τα προσαρμόσουμε ώστε να μας δίνουν κι εμάς τα οφέλη που θέλουμε. Παρατηρούμε τις κότες, που είναι πτηνά της ζούγκλας- ούτε κι εγώ το ήξερα. Η φύση της κότας είναι να ζει άγρια σε μικρές ομάδες, περίπου 15-20 ατόμων, επειδή είναι πολύ ιεραρχικό ζώο, κάτω από τη φυλλωσιά ενός δέντρου. Ζουν κάτω από το εκάστοτε δέντρο- αυτό το μεταφερόμενο «ιγκλού»- περίπου δέκα μέρες, καθαρίζουν τον χώρο από κάτω του από τους «εθελοντές»- στην περμακουλτούρα δεν υπάρχουν ζιζάνια- που θα ενοχλούσαν ίσως το δέντρο, του αερίζουν το χώμα και το ξύνουν χωρίς να τραυματίζουν τη δομή του, όπως θα κάναμε εμείς με μία φρέζα, το λιπαίνουν, ενσωματώνουν τα περιττώματά τους για να μην χρειάζεται να το κάνουμε εμείς, και όταν τελειώνουν, ακούραστοι εργάτες, πηγαίνουν, όπως θα πήγαιναν στη φύση, κάτω από το επόμενο δέντρο. Δηλαδή, στο επόμενο παρτέρι μας, από το οποίο θα έχουμε τελειώσει τη συγκομιδή. Αντί λοιπόν να μπω εγώ στο παρτέρι, να ξηλώσω, να κομποστοποιήσω, να οργώσω, να βοτανίσω και να το λιπάνω – με την κοπριά της κότας, που θα φτυάριζα από το κοτέτσι- τα κάνει όλα η κότα μόνη της. Ουσιαστικά εγώ έχω συγκομίσει και έχω φάει ό,τι θέλω από κάθε παρτέρι και η κότα μπαίνει και μου το προετοιμάζει για την επόμενη καλλιέργεια.

IMG_2961

Η περμακουλτούρα δίνει τους αλγόριθμους, πόσες κότες, πόσα τετραγωνικά και πόσες μέρες, προσαρμόζω αυτή τη λογική στον δικό μου χώρο και στις δικές μου συνθήκες. Για παράδειγμα, το κοτοτρακτέρ είναι πατέντα από την Αυστραλία, με εντελώς διαφορετικές καταστάσεις. Εμείς παίρνουμε τη γνώση, δεν την παντρευόμαστε, ακούμε τι έχει να μας πει και την προσαρμόζουμε. Βλέπουμε τι πάει καλά και το συνεχίζουμε, τι δεν πάει καλά, το αλλάζουμε. Το οικοσύστημα πάντα εξελίσσεται, τίποτα δεν μένει σταθερό. Ενώνοντας δύο δουλειές, την καλλιέργεια της γης και τη φροντίδα της κότας, μπορούμε να αφήσουμε τις κότες να δουλεύουν μόνες τους κι εμείς μόνο να παρατηρούμε. Το δικό μου εργαλείο ως αγρότης είναι ένα κομμάτι χαρτί, ένα μολύβι και τα μάτια μου.

IMG_2991

– Δηλαδή δηλώνετε αγρότης;

(Γέλια) Όχι, δηλώνω ψώνιο. Εγώ αποφάσισα ότι θέλω να είμαι μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος. Ήμουν πριν στον χώρο της μόδας και εκπαιδεύτηκα στο να πουλάω ένα όνειρο. Την ίδια δουλειά κάνω, ένα όνειρο πουλάω. Απλώς το όνειρο που πουλάω τώρα, είμαι σίγουρη πως αν στο πουλήσω θα βελτιώσω καταρχάς τη δική μου ζωή, αυτό είναι το μυστικό. Δεν θέλουμε να βοηθήσουμε τον πλανήτη επειδή είμαστε καλοί άνθρωποι. Θέλουμε να βοηθήσουμε τον πλανήτη για να μας επιτρέψει να μείνουμε. Η οικολογία δεν είναι μία καλή πράξη, είναι απαραίτητη για τη συνέχιση του δικού μας είδους. Ο πλανήτης θα αποφασίσει αν θα συνεχίσουμε να υπάρχουμε ή όχι, και οι δεινόσαυροι έζησαν στη Γη για περισσότερα χρόνια από τον άνθρωπο και δεν υπάρχουν πια. Εάν θέλουμε να μείνουμε πρέπει να βρούμε τη θέση μας γιατί την έχουμε λίγο ξεχάσει.

IMG_3008

Θα παρατηρήσετε πως δεν κάνουμε μονοκαλλιέργεια, ανακατεύουμε όλα τα λαχανικά με βάση και τη γνώση των παλιών και τις νέες μας γνώσεις αλλά και με μία δόση τύχης. Θέλω να σας πω πως το κάνουμε «για έναν απλούστατο λόγο» αλλά ο λόγος δεν είναι ποτέ ένας, στην περμακουλτούρα για να κάνεις οτιδήποτε πρέπει να έχεις τουλάχιστον τρεις λόγους για να διασφαλιστεί η διασύνδεση του συστήματος. Αν φυτέψω μόνο ντομάτες, καταρχήν προσκαλώ τους εχθρούς τους από χιλιόμετρα. Επίσης, αν είναι όλες συγκεντρωμένες σε ένα σημείο, όταν οι «εχθροί» τις εντοπίσουν, δεν θα σωθεί τίποτα.

IMG_3005

Τέλος, οι ντομάτες θέλουν ανάμεσά τους κενό χώρο για να αναπτυχθούν. Αλλά δεν τον θέλουν τώρα, που μόλις τις φύτεψα, τον θέλουν σε τρεις μήνες, που θα έχουν μεγαλώσει. Στο ενδιάμεσο, στη συμβατική καλλιέργεια θα πρέπει αυτόν τον χώρο να τον διατηρώ καθαρό και να επιδιώκω να μη φυτρώσει τίποτα. Μα η φύση θα βάλει κάτι δικό της! Αντί λοιπόν να την αφήσω να βάλει ό,τι θέλει, θα βάλω αυτό που βολεύει εμένα, όπως π.χ. μαρούλια. Μέχρι η ντομάτα να χρειαστεί αυτόν τον κενό χώρο, εγώ θα τα έχω συγκομίσει. Στην περμακουλτούρα λέμε «the problem is the solution» (το πρόβλημα είναι λύση). Δηλαδή χρειάζεται αλλαγή ορισμού και το πρόβλημα θα γίνει λύση.

IMG_2603

– Πώς είναι η καθημερινότητά σας πλέον, που η δουλειά σας είναι το Περιβόλι;

Όλο αυτό για μένα είναι ένας μεγάλος εγωισμός, από την άποψη πως θα ήθελα όποιος έρχεται εδώ να αλλάξει μυαλά για να προστατεύσει εμένα, την οικογένειά μου και τον πλανήτη μου.

Με ρωτούν πώς και δεν είμαστε ΜΚΟ, μα δεν θα έπρεπε να κάνουμε τη δουλειά μας και μετά να πάμε να σώσουμε τον πλανήτη, κάθε πράξη μας θα πρέπει να είναι προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτή είναι μία επιχείρηση, το κέρδος της είναι για να βιοποριστώ εγώ και η οικογένειά μου. Απλώς αντί να είναι μία επιχείρηση που συμβάλλει στο πρόβλημα, είναι μία επιχείρηση που συμβάλλει στη λύση. Θα μπορούσαμε όλοι μαζί μπορούμε να αποφασίσουμε πως είμαστε μέρος της λύσης.

IMG_2947

Πολλή δουλειά είχα και στη μόδα, πολλή δουλειά έχω κι εδώ. Αλλά αυτό είναι σήμερα το γραφείο μου, για να μπω ανοίγω την πόρτα του Περιβολιού. Η φύση σε αλλάζει, όσο πιο πολύ, όσο πιο κοντά έρθεις, γίνεται μετά το νορμάλ σου. Στην αρχή είναι αγαλλίαση, μετά γίνεται το κανονικό σου. Βέβαια υπάρχουν κι άσχημες στιγμές και ζορίζεσαι πολύ αλλά βγαίνεις έξω και είναι το περιβάλλον τέτοιο για να σε ανεβάσει, όχι να σε ρίξει.

IMG_3003

– Πώς ήρθατε σε επαφή με την περμακουλτούρα;

Έκανα μία δουλειά που μου άρεσε, αλλά μπαίνοντας σε μια Ελλάδα της κρίσης, αυτό που πρέσβευα με δυσκόλευε στην καθημερινότητά του. Έβλεπα πως πουλάω κάτι που είχε σταματήσει να πείθει εμένα. Όταν έκανα παιδιά, αποφάσισα να καθίσω για ένα διάστημα μαζί τους στο σπίτι. Είχα ήδη μια ευαισθησία για το τι τρώμε, πώς το τρώμε, από πού έρχεται η τροφή μου και κυρίως πού καταλήγει. Όταν είδα πως τα παιδιά μου δεν με χρειάζονταν όσο νόμιζα, αποφάσισα πως θέλω να καλλιεργήσω τη γη και να προσφέρω στη δική μου οικογένεια αυτό που της αξίζει. Άρχισα να το συζητάω, σε κάποιο ταξίδι μού αναφέρθηκε η περμακουλτούρα και μετά το αρχικό ‘τι είναι αυτό;’ κατάλαβα πως μου κάνει, μου ταιριάζει. Είναι σημαντικό ο καθένας να βρει τον δρόμο του, και αν έχει τον νου του τον βρίσκει.

IMG_2979

– Πώς σας αντιμετώπιζαν τον πρώτο καιρό, πριν από επτά χρόνια;

Με θεωρούσαν αρκετά γραφική, κάποιοι με θεωρούν ακόμα αλλά δεν με ενδιέφερε και ποτέ. Όμως είναι ωραία να βλέπεις πως τώρα ο κόσμος βλέπει και καταλαβαίνει, ή και σε αντιγράφει. Το γεγονός ότι αρχίζεις και βλέπεις mainstream οργανισμούς, όπως ο ΟΗΕ, να ασχολούνται με την περμακουλτούρα, κάτι που πριν από οκτώ χρόνια ακουγόταν πολύ εναλλακτικό, χίπικο και μακρινό, είναι σημαντικό. Θέλω να πιστεύω πως έναν μικρό μικρό ρόλο παίζω κι εγώ. IMG_3009

Τι μπορείτε να κάνετε στο Περιβόλι στη Βάρη

Το Περιβόλι είναι ανοιχτό, χωρίς είσοδο, για ποικιλία δραστηριοτήτων. Από ελεύθερο παιχνίδι στους φιλόξενους χώρους του μέχρι οργανωμένα προγράμματα για παιδιά διαφορετικών ηλικιών.

IMG_2960

Κι από χαλάρωση στο εστιατόριο μέχρι σεμινάρια, εκδηλώσεις γευσιγνωσίας και μαθήματα μαγειρικής για τους μεγάλους. Δείτε αναλυτικά το πρόγραμμα εδώ.IMG_2597


Πηγή