Ποια είναι η καθοριστική πρωτεΐνη που φέρνει τη μακροζωία

Το μαγικό φίλτρο της νεότητας, που με αγωνία έχουν αναζητήσει διάφοροι ήρωες παραμυθιών και μύθων, σίγουρα θα περιείχε αυτή την πρωτεΐνη.

Μιλάμε για το στοιχείο που παρεμβαίνει σε διαδικασίες όπως η προστασία της γνωστικής ικανότητας, η αναγέννηση των μυών, η φροντίδα των οστών και η μείωση του οξειδωτικού στρες. Είναι ένα ρυθμιστικό μακροθρεπτικό συστατικό που παράγεται φυσικά από τον οργανισμό και βρίσκεται συνεχώς στην κυκλοφορία του αίματος. Είναι η πρωτεϊνη με το όνομα Κλωθώ.

Η Κλωθώ στην ελληνική μυθολογία ήταν μία από τις τρεις μοίρες. Παρουσιαζόταν ως υφάντρα και ο κόσμος πίστευε ότι έκλωθε τις τύχες της ζωής.

Από την Ιαπωνία στη Βαρκελώνη και τις ΗΠΑ, η πρωτεΐνη της μακροζωΐας

Ο πρώτος επιστήμονας που ανακάλυψε την παρουσία της Κλωθώ ήταν ο Ιάπωνας ερευνητής Μακότο Κούρο, κάνοντας αναλύσεις στο εργαστήριο πάνω στην συμπεριφορά και την υγεία ποντικών. Παρατήρησε ότι τα ζώα που γερνούσαν γρήγορα είχαν έλλειψη αυτής της πρωτεΐνης.

Ακολούθησαν κι άλλες μελέτες σε ποντίκια για την αναστολή ή την καθυστέρηση των παθολογικών διεργασιών που σχετίζονται με τη νευροεκφύλιση, με την παροχή σταθερών επιπέδων της πρωτεΐνης Κλωθώ στον εγκέφαλο.

Η Βαρκελώνη στο επίκεντρο των ερευνών για τη μακροζωία

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2017, ο Μιγκέλ Χιγιόν και η ομάδα του στο Ινστιτούτο Νευροεπιστημών του Αυτόνομου Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης, απέδειξαν ότι η ρύθμιση του γονιδίου Κλωθώ στον εγκέφαλο των ποντικιών μέσω γονιδιακής θεραπείας προστατεύει από ελλείμματα μάθησης και μνήμης που σχετίζονται με τη γήρανση. Αυτή η ανακάλυψη υποδηλώνει ότι η αύξηση των επιπέδων Κλωθώ στο κεντρικό νευρικό σύστημα θα μπορούσε δυνητικά να εφαρμοστεί για τη θεραπεία νευροεκφυλιστικών διαταραχών.

Αυτή η ανακάλυψη άνοιξε την πόρτα στην έρευνα σχετικά με τη σχέση της Κλωθώ και τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζει τη μακροζωία στους ανθρώπους. Η παρουσία της στο αίμα μειώνεται με την ηλικία και συνδέεται με την εμφάνιση πολυάριθμων ασθενειών που σχετίζονται με την γήρανση.

Η πρωτεΐνη που καθυστερεί τη γήρανση

Πιο πρόσφατα, το 2023, ο Χιγιόν ηγήθηκε μιας μελέτης που έδειξε ότι η γονιδιακή θεραπεία με βάση την Κλωθώ προστατεύει από γνωστικά ελλείμματα που σχετίζονται με τη γήρανση. Επιπλέον, βελτιώνει την κινητική λειτουργία και καθυστερεί την εμφάνιση ασθενειών όπως η πλαγία αμυοτροφική σκλήρυνση και η νόσος Αλτσχάιμερ σε ζωικά μοντέλα.

Από έρευνες στο ίδιο πανεπιστήμιο προέκυψε πως η ρύθμιση αυτής της πρωτεΐνης έχει νευροπροστατευτική, αντιφλεγμονώδη, αντιοξειδωτική και αναγεννητική δράση, οι οποίες είναι όλες διεργασίες που εμπλέκονται σε νευροεκφυλιστικές ασθένειες.

Στόχος η εφαρμογή της πρωτεΐνης σε θεραπεία για ανθρώπους

Στόχος της θεραπείας είναι η αναστολή ή η καθυστέρηση των παθολογικών διεργασιών που σχετίζονται με τη νευροεκφύλιση, παρέχοντας σταθερά επίπεδα της πρωτεΐνης στον εγκέφαλο, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό και τους κινητικούς νευρώνες στον μυϊκό ιστό με μία μόνο δόση που χορηγείται στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Εναλλακτικά, αντί της γονιδιακής θεραπείας, προβλέπουν επίσης ότι θα μπορούσε να λειτουργήσει μέσω της χορήγησης της πρωτεΐνης εξωγενώς.

Η έρευνα συνεχίστηκε και δημοσιεύθηκε ακόμη και μια άλλη μελέτη στο Εθνικό Κέντρο Βιοτεχνολογικών Πληροφοριών στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία δείχνει τις επιδράσεις στον μεταβολισμό της έκφρασης της πρωτεΐνης α-Κλωθώ σε δύο μορφές (εκκρινόμενη και επεξεργασμένη). Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η εκκρινόμενη μορφή έχει διαφορετικό προφίλ τοξικότητας σε σύγκριση με την επεξεργασμένη μορφή, γεγονός που θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στη θεραπευτική της χρήση σε ασθένειες.

Η πιο πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Molecular Therapy και στο ScienceDaily διαπίστωσε ότι η αύξηση των επιπέδων της εκκρινόμενης πρωτεΐνης Κλωθώ μέσω γονιδιακής θεραπείας σε νεαρά ποντίκια παρατείνει τη διάρκεια ζωής τους κατά 15% έως 20% και βελτιώνει τη σωματική και γνωστική τους υγεία καθώς μεγαλώνουν. Τα ποντίκια που έλαβαν θεραπεία έφτασαν στην ηλικία των 24 μηνών, που ισοδυναμεί με περίπου 70 χρόνια στους ανθρώπους.

Επίσης παρατηρήθηκε βελτιωμένη σωματική απόδοση, μεγαλύτερη ικανότητα αναγέννησης μυών και λιγότερη ίνωση, βελτιωμένη υγεία των οστών και βελτιωμένες βαθμολογίες σε δείκτες που σχετίζονται με την γνωστική εξασθένηση.